Gemeenschapstuin Barak Emiel

Tien jaar geleden is, na jaren wanbeleid, het plaatselijke katholieke schooltje te Mol Donk gesloten. Dit gaf ook een serieuze knauw aan de ganse Donkse gemeenschap. De erop volgende jaren verdween de plaatselijke toneelkring, de kwb is gestopt, de scouts is gefusioneerd met die uit een naburig dorp, de horeca ging achteruit… De kerk zat ook al jaren zonder pastoor en de bestaande parochiezaal werd ook afgebroken nadat ook de bijbehorende eerder al gesloten was. Kortom, den Donk is/was dood.
Enkele jaren geleden vonden enkele buurtbewoners elkaar. Zij wilden graag deze negatieve spiraal een halt toeroepen. In een eerste instantie probeerden zij om de gemeente te overtuigen een gemeenteschooltje op te starten. De gemeente heeft hieromtrent een studie uitgevoerd en heeft beslist dat een school toen niet levensvatbaar was. Om niet helemaal zonder ontmoetingsruimte te komen, zijn deze buurtbewoners naar de kerkfabriek / het dekenaat gestapt om de kerk te mogen gebruiken als ontmoetingsplek.
De kerk had hier wel oren naar, maar vroeg om hiervoor een vzw op te richten om een en ander juridisch te kunnen bestendigen. We zijn dan met onze groep samen gaan zitten: het leek ons wel een idee, maar stelden voor onze vzw twee hoofddoelen: activiteiten organiseren om het gemeenschapsleven te bevorderen en ondersteuning naar verenigingen én een streefdoel: het ombouwen van de kerk tot gemeenschapshuis. Ons streefdoel is ondertussen bereikt. De kerk is verbouwd en hernoemd naar zaal ‘Den Donk’ en biedt een mooie plaats aan onze verenigingen en mensen om grote activiteiten te organiseren of een feest te houden.
De gronden met de oude schoolgebouwen, alsook die van de voormalige parochiezaal werden verkocht aan de sociale huisvestingsmaatschappij ‘De Molse’. De gebouwen verdwenen en er kwam een groot aantal sociale woningen in de plaats. Op die manier kwam ons kleine Kempische plattelandsdorp van +/- 1600 inwoners in aanraking met grootstedelijke problemen, er wonen ondertussen meer dan 60 nationaliteiten op Den Donk. Om de kleine en grote frustraties die hierbij ontstonden in kaart te brengen en aan te pakken, werkten we in het begin samen met Arktos via de dienst Samenlevingsopbouw van de gemeente Mol. In een latere fase zijn we gaan samenwerken met Ferm via de dienst plattelandsontwikkeling van Provincie Antwerpen in een traject dorpspunt.
We kozen ervoor om jaarlijks een Open Algemene Vergadering te houden voor onze vzw waarop steeds het ganse dorp is uitgenodigd. Zo vinden we meer mensen om een steentje, naar eigen vermogen en wil, bij te dragen. Een voorbeeld hiervan zijn onze “bussers”. Deze mensen dragen allerhande flyers en communicatie rond voor alle verenigingen en activiteiten in hun straat. Dit is een mooi staaltje samenwerking tussen verenigingen wiens vrijwilligers op die manier ontlast worden en buurtbewoners voor wie het een kleine moeite is om enkel in hun straat de flyers uit te delen. Het innovatieve hieraan is dat deze bussers ondertussen verveld zijn tot “straatverantwoordelijken”. De straatverantwoordelijken flyeren niet enkel, maar gaan ook aanbellen bij nieuwe mensen die in hun straat komen wonen om ze te verwelkomen en ook wat uit te leggen wat er op Den Donk allemaal te doen is. Deze aanpak werkt.
Een mooi voorbeeld van verbinding is onze actie ‘De Langste Tafel’. Na jaren van argwaan tussen de bestaande bewoners en de nieuwkomers was het tijd om hier actie in te ondernemen. Er is één zaak die ons allen verbindt: eten. Vorig jaar nodigden we iedereen uit om zijn eigen meegebracht ontbijt samen aan een tafel op te eten en wij voorzagen thee en koffie. We kenden een beperkt succes : 35 mensen deden mee, niet slecht voor een eerste editie. Dit jaar probeerden we het opnieuw, maar mensen konden zich inschrijven om te komen eten of te komen koken. Deze keer was het een groot succes: 150 mensen zaten te eten aan 1 heel lange tafel en konden voor 5 euro all-in (kinderen gratis) kiezen uit meer dan 10 gerechten, allemaal aangeboden door (nieuwe) buurtbewoners uit allemaal verschillende landen.
Ook onze Donkse verenigingen hebben moeite om voldoende leden of vrijwilligers te vinden om hun activiteiten te laten bestaan. We namen met onze vzw het initiatief om een verenigingenoverleg te starten met vertegenwoordigers van de plaatselijke verenigingen. Zo zijn er ondertussen al meerdere activiteiten geweest waar elke vereniging zijn deeltje in deed, waar het geheel opnieuw meer bleek dan de som der delen.
Den Donk vzw begint na jaren waar mensen vreemd keken naar onze ‘nieuwe vereniging’ eindelijk wat bekendheid krijgt. Zo is er een groepje dorpsbewoners die zich engageren rond milieu en leefomstandigheden in het dorp (Donk Gezond) die via ons de gemeente aanspraken om zo meer gewicht te bekomen. Andersom communiceert gemeente Mol ook graag met ons omdat ze weten dat ze op die manier een groot deel van ons dorpje bereiken. Onze facebookgroep kent ondertussen meer dan 1.000 leden. Deze groep wordt door de Donkse bevolking actief gebruikt om reclame te maken voor evenementen, hulp vragen voor een vermiste kat, een remork zoeken om te lenen, ervaringen delen over goede aannemers,…
In het traject dorpspunt beslisten we om het bestaande schoolgebouwtje om te bouwen tot een ontmoetingsplaats voor buurtbewoners met weinig tot geen drempels : het werd omgebouwd tot een ‘afdak’ met tafels en stoelen, een sjotterbak, vogelpik, gezelschapsspelletjeskast, die 24/7 beschikbaar staat van het dorp. We installeerden er ook een kleine containerbar in die deze zomer al enkele malen open is gehouden door vrijwilligers: Barak Emiel is geboren.
Barak Emiel staat momenteel temidden de resten van een betonnen speelplaats met verwilderd groen rond, dichtbij onze zaal Den Donk en vlak naast een groot deel sociale woningen. Deze sociale woningen hebben vaak geen of heel weinig tuin. We kregen het idee om de site rond Barak Emiel te vergroenen en te verduurzamen, een kruispunt waar iedereen zijn plekje vindt: een hangmathoek voor hangjongeren, een gemeenschappelijke kippenren, compostbakken waar buurtbewoners samen kunnen composteren, een speelzandbak voor de kleinsten, een groene troostplek waar mensen alleen of samenkomen om troost te vinden of te bezinnen, fruitbomen waarvan de opbrengst voor iedereen is, kruiden- en groententuinen om samen te onderhouden en te gebruiken. Het moet een plek zijn die altijd open is, voor iedereen, zonder omheining, een plek waar jong oud ontmoet, waar links rechts ontmoet, waar allochtoon autochtoon ontmoet, een plek die van iedereen en voor iedereen is, een plek waarvan we allemaal vinden dat het onze eigen tuin is en zo ook behandelen. De openheid uit zich ook in het veranderde tracé van de plaatselijke wandelknooppunten die nu letterlijk door 'onze' tuin lopen.