Kerk en pastorijtuin Langdorp: luwteplek als sociale hefboom

De kerkfabriek van Langdorp-Wolfsdonk-Gijmel ambieert met copromotoren Wesp vzw en Regionaal Landschap Noord-Hageland en partners Stad Aarschot en Landschapspark De Merode om de Sint-Pieterssite met haar kerk, pastorijtuin en omliggende terreinen verder uit te bouwen tot een volwaardige luwteplek én de sociale motor voor de dorpsbewoners en toeristen die Langdorp aan doen. We doen dit in nauwe afstemming met arbeidszorgproject 't Hof. Stilte, natuur, erfgoed en sociale dynamiek zijn onze sterktes. Via de concrete doelstelling in deze aanvraag willen we de verbindingen tussen onze dorpsbewoners en Langdorp in de ruimere regio verstevigen.

Via een eerdere aanvraag bij landschapspark De Merode verkregen we basisfinanciering om de Sint-Pieterssite als onthaal- en infoplek voor de bezoeker, pelgrim en rustzoeker uit te bouwen. Met een PDPOIII-project 'Verhalen verbinden platteland' verzamelden we heel wat kennis en connecties om nu verdere stappen te zetten. Via dit dossier willen we Hageland+ LEADER-middelen aanvragen om zo nu de volgende 4 doelen op de site in Langdorp te kunnen realiseren:

1. Ruimer openstellen van de Sint-Pieterskerk als luwteplek. Inloopplek’ voor inwoners en bezoekers.
   De beschermde Sint-Pieterskerk, met een kern uit de 13e eeuw en een toren uit de 15e eeuw werd recent gerestaureerd. Binnenin werd hedendaagse duurzame verwarming, verlichting en sanitair aangebracht en kreeg de kerk een frisse witte kleur. Op dit moment is de kerk echter slechts sporadisch geopend op Open Kerken en Open Monumentendag en bij vieringen en concerten. De kerkfabriek ambieert om de kerk permanent open te stellen. Hiervoor zijn enkele ingrepen nodig zoals het fixeren van beelden en kandelaars en het beveiligen via alarminstallatie en camerabewaking. We stemmen hiervoor af met het agentschap Onroerend Erfgoed.
   Eenmaal de veiligheid gegarandeerd is, kan de kerk op permanente basis zonder continue 'menselijke bewaking' worden opengesteld. We voorzien een warm onthaal met basisuitleg bij de kunstwerken, een aantrekkelijke kast voor de in 2007 gevonden 16-de eeuwse beeldjes én een kinderhoek zodat jong en oud zich thuis mag voelen in deze kerk. De investering in de restauratie kan zo optimaal renderen: een goed toegankelijke luwteplek waar ieder even kan stilvallen. Betere toegankelijkheid zal de aantrekkelijkheid van de site vergroten en de bezoekersaantallen verhogen, wat een positief effect zal hebben op de lokale horeca- en korte ketenzaken.
2. Een streekinfopunt heet de bezoeker welkom.
   Om de kerk volwaardig in te schakelen in het Hageland / Merodegebied willen we een infopunt voor de bezoeker realiseren bij het binnenkomen van de kerk, beperkt in het portaal en uitgebreider in het voormalig dodenhuisje. Hier staat informatie over de streek, de kerk en het dorp en de verbinding onderling centraal (vb. activiteiten Merodegebied, eeuwenoude traditie bezinning en zorg, ontginning ijzerzandsteen, Demervallei,…). Langdorp kan zo een etappe worden op het meerdaagse Merodepad. Wesp vzw werkt creatief aantrekkelijk audiovisuele materiaal uit (film, muziek, foto’s, beeldmateriaal). Het ambitieniveau ligt dus hoger dan ‘een paar brochures leggen’. We besteden de nodige aandacht aan de uitstraling van ‘rust’ in de kerk. Dit blijft in de beleving van de site en het Merodegebied tout court een sterkte, die we in de uitrol van dit infopunt uitspelen als troef.
   De ruimere Sint-Pieterssite kreeg al een eerste serieuze opwaardering met de aanleg van de Demertrefplaats aan de Demeroever. De kronkelende houten bank verwijst letterlijk naar de Demer en haar omliggende gebied. Bedoeling is in een volgende fase ook de rest van de site in te groenen. Het verwijderen van de oude palen, omheiningen en verlichtingselementen, eventueel ook het asfalt en het aanplanten van streekeigen beplanting zit in projectfase (zie doelstelling 4 ruimer project). We voorzien in deze projectaanvraag reeds middelen om op de site infoborden over de streek en meubilair in de 'Merodestijl' aan te brengen om zo de link naar de rest van de site als luwteplek en onthaalplaats én het ruimere gebied te maken. Kwaliteitsvol materiaal op de Sint-Pieterssite zelf kan zo verwijzen naar het Merodegebied en de aanwezige wandel- en fietsroutes, opnieuw een manier om ook de lokale economie te stimuleren.
3. Historische pastorietuin met helende planten en sociale invulling inclusief realiseren
   De pastorijtuin van Langdorp ligt in het beschermd dorpsgezicht en telt ook enkele beschermde, monumentale bomen (eiken en beuken). We willen een participatief moestuinproject opstarten, de tuin opwaarderen en na afspraken verder openstellen voor de bezoekers van de Sint-Pieterssite. De tuin wordt een baken van groen en rust. Qua ontwerp en invulling willen we toewerken naar een pastorietuin van weleer met helende kruiden. Vanuit een groep kernvrijwilligers doen we via Talentenbank Aarschot een oproep naar vrijwilligers die graag samen moestuinieren. We werken het achterstallig onderhoud weg (bvb. met jongeren van het Arktos-project). We stellen het moestuinproject bewust open voor kwetsbare dorpsbewoners en cliënten met een beperking van arbeidszorgproject 't Hof en Apojo. Regionaal Landschap gaat na het verzamelen van alle historische gegevens omtrent de pastorijtuin (cf. beheerplan) participatief aan de slag om met de inwoners een ontwerp uit te werken en stappen te zetten naar aanplanting en herinrichting. Deze pastorijtuin, met uniek zicht op de kerk, wordt zo een semi-publiek rustpunt en verbindend sociaal project. Gezamenlijk gekweekte kruiden kunnen in 't Hof consumeert worden als bvb. Merodekruidenthee 'Sint-Pieter'. Binnen deze aanvraag vragen we cofinanciering voor het uitwerken van de plannen, het aanschaffen van het materiaal voor het sociaal moestuinieren en de beplanting. We leggen sociaal een stevige basis voor een vervolgverhaal op de site.
4. Begeleiding externe expert verankeren 'buurtpunt'-principes in toekomstverhaal zaal
   Een ruimere doelstelling met de site, die we niet opnemen in deze aanvraag, is het effectief realiseren van een nieuwe sociale, duurzame invulling voor de voormalige parochiezaal. Iedere betrokkene wil dat naast een gezond financieel plan ook rekening gehouden wordt met sociale aspecten én de plek echt een meerwaarde voor de Langdorpse gemeenschap kan betekenen. Voor de lancering van een oproep voor kandidaten hebben we lokaal professionele begeleiding nodig. Het afgelopen project 'buurtpunt' van CERA en Innovatiesteunpunt huldigt de principes van geconnecteerdheid waarvoor de projectgroep wil gaan. We voorzien in deze aanvraag dan ook de nodige begeleidingsuren voor een externe expert om stevige stappen vooruit zetten om ambitie 5 snel erna te kunnen realiseren.
   Deze vier acties worden opgestart zodra het project is goedgekeurd, vanaf zomer 2024. De focus in 2025 ligt op het ontsluiten van de kerk en het uitwerken en realiseren van de infopunten. Het moestuineren en de ontwerpfase van de pastorijtuin loopt in 2025. In de winter van 2025-2026 realiseren we er de aanplant. Een vervolgaanvraag omtrent de investeringen nodig voor ambities 4 en 5 (ingroening site en duurzame invulling zaal) ambiëren we in 2025 of 2026.