Op de hoogte met Nidus

Programmaperiode
Projecten GLB Strategisch Plan (programmaperiode 2023 - 2027) en Europese projecten
Maatregel
LEADER - reguliere projecten
Thema
Biodiversiteit en landschapskwaliteit
Provincie
West-Vlaanderen
Lokale Actiegroep
Westhoek
Beginjaar
2024
Projectkost
€34.290,00
Promotor
Natuurwerkgroep De Kerkuil
Periode
-
Situering
  • Voorstelling project
    • Deelproject Dronetechnologie
      Bij de projecten rond Kiekendieven, weidevogels en Velduilen is het zoeken naar baltsende koppels en het vastleggen van territoria om uiteindelijk de nestlocatie te kunnen bevestigen een zeer tijdrovende activiteit. Na het vastleggen van de nestlocatie volgen dan ook de contacten met de landbouwer, de opvolging en bescherming. Sinds een tweetal jaren wordt er naast het traditioneel speuren naar nestlocaties met verrekijkers en telescopen ook gewerkt met een kleine drone met een gewone camera. De resultaten hiervan zijn positief en zeer hoopgevend en wij willen hier als vereniging verder in gaan door het inzetten van een thermische camera. Hiermee kunnen we via de verschillen tussen warmte-emissies de vogels beter onderscheiden van de gewassen waarin ze hun nest hebben gemaakt en zo nog sneller nesten opsporen. Zeker voor Velduil en weidevogels is dit cruciaal aangezien hun nesten zeer goed verborgen zitten in het lange gras en dus vaak amper of niet zichtbaar met een gewone camera.
    • Deelproject databeheer
      Data en het beheer hiervan zijn sterk in belang gestegen. Vandaag hebben wij als vereniging een gedeelde Google Drive-map waarin alle data van nestlocaties worden ingegeven en bewaard.
      Een groot deel van de tijdsbesteding van onze vrijwilligers gaat naar de administratieve opvolging van hun tel- en opvolggegevens. Deze gegevens, zoals de status van de broedlocatie, het aantal aanwezige adulte vogels en/of pulli, de staat van de nestkast …, worden door de vrijwilliger op elke locatie op daarvoor bestemde fiches genoteerd. Voor elke projectsoort zijn deze fiches anders opgesteld. Deze verzamelde data worden niet alleen intern geanalyseerd, besproken en verspreid voor intern gebruik, maar worden ook ter beschikking gesteld voor andere belanghebbende partners zoals Kerkuilenwerkgroep Vlaanderen, het INBO en andere. Om deze data sneller en gemakkelijker te verzamelen is het idee om de papieren versie te vervangen door een volledig gedigitaliseerd systeem waarbij de medewerker in het veld alle nodige gegevens digitaal kan ingeven. Zo kunnen deze gegevens ook sneller en gemakkelijker via exports gedeeld worden met onze partners.
Doelstellingen
  1. Deelproject Dronetechnologie
    Projectvogels zoals Bruine en Grauwe Kiekendief, Velduil en verschillende weidevogels, waaronder Grutto, Wulp en Scholekster, zijn grondbroeders. Zij maken hun nesten dus elk jaar op een andere plaats, en in het werkingsgebied van Natuurwerkgroep De Kerkuil is dat heel vaak in agrarisch gebied. Nestbouw en het grootbrengen van jongen valt dikwijls samen met landbouwactiviteit op de percelen waar de nesten zich bevinden, wat ervoor zorgt dat nesten van deze soorten heel vaak mislukken door verstoring of vernieling. De prioriteit van medewerkers van de werkgroep is dan ook om zo snel mogelijk nestlocaties vast te stellen en samen met de landbouwer (en eventuele partners) werk te maken van nestbescherming die voor zowel vogel als landbouwer opportuun zijn.
    In een eerste fase werden nesten opgespoord via het denkbeeldig uitzetten van twee lijnen die elkaar kruisten. In een latere fase werd een medewerker dan door visuele aanwijzingen of met een walkie talkie het veld ingestuurd om het nest exact te gaan lokaliseren. Dit was zeer tijdrovend en ging altijd, ondanks de grootste omzichtigheid van de medewerkers, gepaard met lokale schade aan het gewas en spoorvorming.
    Met de inzet van drones met warmtecamera’s wil NWG De Kerkuil drie doelstellingen nastreven: ten eerste het verhogen van de efficiëntie bij het zoeken naar en vastleggen van nestlocaties van kiekendieven, Velduilen en weidevogels; daarnaast het tot een minimum beperken van eventuele verstoring van nestplekken en hierdoor ten slotte het broedsucces van de doelsoorten verhogen.
    Vooreerst zorgt het gebruik van drones met thermische camera’s ervoor dat medewerkers veel minder tijd moeten spenderen aan het exact vastleggen van broedlocaties (efficiëntiewinst). Bij bevestigde vermoedens van een nestplek hoeft maar één lijn meer uitgezet te worden. Door een drone te gebruiken en die lijn te volgen kan zo vaak heel snel een nestplek worden bevestigd. Thermische camera’s hebben de extra troef dat ze nog veel duidelijker de aanwezigheid van de vogels weergeven, wat nuttig is in situaties waarbij het nest visueel minder goed waar te nemen is, bv. in grasland waar het gras (deels) over het nest gewaaid is, of in tarwevelden waar door omstandigheden het gewas niet mooi egaal is opgekomen.
    Naast de snelheid van werken laat het gebruik van thermische camera’s de medewerker ook onmiddellijk toe om de status van het nest te bepalen en op basis daarvan een beschermingsplan op te stellen. Voorheen was de fysieke aanwezigheid van de medewerker in het perceel daarvoor noodzakelijk, wat onvermijdelijk verstoring van de locatie met zich meebracht. Dat was niet alleen nadelig voor de doelsoort, maar ook voor de landbouwer die zijn gewassen liever onbetreden en dus onbeschadigd ziet.
    Deze manier van werken moet resulteren in een verhoogd broedsucces van de projectsoorten. Door sneller te kunnen handelen, wordt nestbescherming vanzelf efficiënter. Er gaat namelijk veel minder tijd verloren. De minimale verstoring verhoogt aanzienlijk het broedsucces, doordat de oudervogels het nest niet (of enkel kortstondig) verlaten bij controle met een drone. Ook de kans op predatie neemt af doordat er geen (geur)spoor door het gewas naar de nestplaats wordt gevormd.
  2. Deelproject databeheer NIDUS
    Ook voor dit project heeft Natuurwerkgroep De Kerkuil drie duidelijke doelstellingen voor ogen: het verzamelen van data over nestlocaties moet in de eerste plaats efficiënter, het verwerken van die data moet daarnaast eenvoudiger kunnen én uniform. Ten slotte moet het delen van data met partners en wetenschappelijke instellingen gemakkelijker kunnen.
    Door gebruik te maken van een webapplicatie kunnen medewerkers in real time de meest recente gegevens over de status van een nestlocatie ingeven. Per projectsoort wordt een invoerpagina aangemaakt en medewerkers kunnen rechten krijgen om die data te raadplegen, te wijzigen of aan te vullen. De coördinaten van nestlocaties van grondbroeders (die geen nestkast gebruiken) worden onmiddellijk via GPS opgeslagen. De medewerker kan de aanwezigheid van adulte vogels, eieren of pulli meteen opslaan. De contactgegevens van de eigenaar worden aan het broedgeval gekoppeld, maar zijn enkel toegankelijk voor de medewerker(s) die dat geval opvolgen.
    Aangezien alle gegevens onmiddellijk in een gestructureerde database komen, is het niet meer nodig om nadien thuis nog info in te geven op Google Maps of Google Drive. Dit vermindert aanzienlijk de administratieve last voor de medewerker. Ook voor de projectcoördinator wordt het opzoeken en raadplegen van projectgegevens een pak eenvoudig.
    Door de uniforme manier van dataopslag en -beheer wordt het exporteren van specifieke gegevens veel eenvoudiger. Partnerorganisaties zoals VLM, ANB of RLW kunnen heel specifieke data opvragen die vanuit de vereniging gemakkelijk exporteerbaar zijn. Hetzelfde geldt voor onderzoeksinstellingen zoals het INBO. 
Uitvoering

Diksmuide, Kortemark, Nieuwpoort, Veurne, Houthulst, Lo-Reninge, Koksijde, De Panne, Koekelare, Alveringem

Projectpartners
Vlaamse Landmaatschappij (VLM), Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO), Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), Regionaal Landschap Westhoek, Grauwe Kiekendief – Kenniscentrum Akkervogels (GKA), Veldwerk vzw, Kerkuilenwerkgroep Vlaanderen
Delen: