De publieke ruimte rond de vernieuwde woningen komt gefaseerd vrij de komende jaren. SAAMO test met de bewoners, hun wensen voor die ruimte uit, door tijdelijke invulling. Zo creëren we samen met bewoners en partners snel plaats voor rust, ontmoeting, sport en spel.
Tijdens de projecttermijn krijgt ook het definitieve infrastructuurplan vorm, met input van de bevindingen uit onze bevragingen en ruimtelijke experimenten.
Hierdoor krijgen we, op langere termijn, een gedragen duurzame inrichting van de buitenruimte, alsook een nieuw buurtcentrum, op maat van bewoners en partners.
SITUERING
De Scheldekouter in Ronse is een aandachtsgebied. Het is een sociale woonwijk die momenteel een jarenlang renovatieproces ondergaat. Dit zorgt voor heel wat uitdagingen voor bewoners en de sociale woonmaatschappij. Het is een tuinwijk met heel wat beschikbare open ruimte, die momenteel weinig functioneel en divers gebruikt wordt. De kansen om deze beter en anders te gaan benutten willen we met dit project aangrijpen.
De wijk telt momenteel 710 inwoners (jan 2023), dat is een daling met ruim 15% t.o.v. 2023. Die daling is er door de huidige leegstand en de renovatiewerken in de wijk. Momenteel zijn er 303 sociale woongelegenheden in de wijk, waarvan slechts 187 in verhuur. In de toekomst zal dit cijfer weer toenemen. Recent werden reeds 16 duplexwoningen en een appartementsblok van 50 woongelegenheden opnieuw ter beschikking gesteld na een grondige renovatie.
In vergelijking met de gemiddelde cijfers in Ronse telt de wijk een grotere groep 0-17 jarigen (27.7%) en +60-jarigen (25.5%). Qua bevolkingssamenstelling hebben we het over een heel diverse wijk, met heel veel kansarmoede. Het grootste deel van de bewoners zijn sociale huurders, slechts 30 % is eigenaar van zijn woning.
SAAMO is sinds 2020 opnieuw actief in de buurt. In 2020-2022 voerden we er een ruim buurtonderzoek, zetten we in op community building en gingen we samen met bewoners nadenken over de publieke ruimte, onder meer door het organiseren van een speelzomer-plan.
Uit dit traject volgden onderstaande noden/wensen voor de buurt:
BUURTRAPPORT
- Betere woningkwaliteit en meer info en ondersteuning rond verhuisbeweging.
- Meer kwalitatieve speel- en ontmoetingsmogelijkheden voor alle leeftijden op diverse plekken in de wijk.
- Veiliger verkeer: snelheidsbeperking en betere fiets- en voetgangersinfra
- Warmere en veiliger samenleving: minder overlast jongeren door hen aangepaste ruimte te geven en in te zetten op outreachend werk
- Meer dienstverleningen en voorzieningen
- Vraag naar meer activiteitenaanbod voor jong en oud
SCHELDEKOUTER IN TRANSITIE
Op veel van deze buurtwensen werd reeds ingezet de voorbije jaren. De eerste gerenoveerde woningen zijn reeds bewoond, aan de rest wordt fase per fase verder gewerkt.
Sinds de fusie van twee woonmaatschappijen, naar de Sociale Woonmaatschappij Vlaamse Ardennen, is versterkt ingezet op communicatie naar de buurt.
Intussen zet SAAMO ook al ruim drie jaar actief in op community building in de wijk. Verschillende bewonersgroepen werkten er mee aan kleine ontmoetingsactiviteiten en een groot wijkfeest in 2022. Via de vernieuwde convenant buurtopbouwwerk met de Stad Ronse is er sinds 2023 naast een halftijds buurtopbouwwerker ook een project ‘buurtbouwers’ lopende, waarbij vrijwilligers in de buurt door SAAMO ondersteund en gevormd worden voor het organiseren van ontmoetings-activiteiten.
Door het speelplan van 2022 en de acties van urban move (samenwerking tussen jeugddienst, sportdienst, cultuurdienst Stad Ronse, vzw Lejo en vzw SAAMO) werd reeds verhoogd ingezet op spelen in de wijk. Hierbij werden onder meer een aantal nieuwe speeltuigen voorzien aan het sportveldje. In 2023 werd hier wel niet verder op ingezet.
De buurtwensen zijn ook uitvoerig toegelicht aan de woonmaatschappij, de VMSW, Stad Ronse en ontwerpbureau in het kader van de toekomstige herinrichting van de publieke ruimte.
Gezien de schaalgrootte van het project en de daaraan gekoppelde fasering is het aangewezen om, reeds op korte termijn, de speel- en ontmoetingsmogelijkheden in de wijk te verhogen.
TIJDELIJKE INRICHTING
Uit overleg met SWMVLA weten we dat ten laatste tegen begin 2026 het definitief ontwerp voor de publieke ruimte rond de grote appartementsblokken klaar zal zijn, inclusief een buurtcentrum voor de wijk. In tussentijd worden de afgewerkte woningen er fase per fase vrijgegeven en bewoond, alsook de ruimte rondom.
Vanuit dit project willen we er inzetten op het creëren van speel- en ontmoetingsinfrastructuur op maat van de (nieuwe) bewoners. Door tijdelijke invulling kunnen we dit snel realiseren en tegelijk de bewoners betrekken in het participatief proces van de definitieve inrichting, door proefondervindelijke opstellingen. De bevindingen van deze tests nemen we mee naar de ontwerpers van het definitieve plan. De mobiele speel-, zit- en groenelementen die we hiervoor aankopen, kunnen niet alleen tijdens de looptijd van het project gebruikt worden in de wijk, maar ook de jaren nadien doorschuiven naar volgende vrijgekomen ruimte.
BUURTCENTRUM
Als uitvalsbasis voor onze buurtwerking in de Scheldekouter kregen we in dec 2023 van SWMVLA buurthuis 37 tijdelijk ter beschikking, 1 van die leegstaande panden i.k.v. de renovaties, We kunnen er kleine ontmoetingsactiviteiten organiseren en onze groepswerkingen laten doorgaan. Daarnaast is het een infopunt voor de buurt.
Met de middelen die we vanuit Leader zouden ontvangen, kunnen we ook de omgeving van de 37 verfraaien, de zichtbaarheid van het buurthuis verhogen en ook buiten een aangename publieke ontmoetingsplek voorzien.
In de nieuwe infrastructuur-plannen, in opmaak door SWMVLA, is ook ruimte voorzien voor een definitief buurtcentrum. Input en ervaringen van de gebruikers van de 37 en onze partners kunnen de uiteindelijke uitwerking hiervan mee bepalen.
Hiervoor willen we partnerschappen nog versterken om zo nog meer dienstverlenende partners naar de wijk krijgen en tot een sterker inclusief buurtcentrum te komen.
In dat kader daarvan lijkt het zeker het onderzoeken waard in welke mate de eenmalige ruilbeurs (mei 2023) kan uitgroeien tot een structureel aanbod.
BEWONERSPARTICIPATIE AAN INFRASTRUCTUUR PLAN
naast de direct zichtbare invulling in de buitenruimte en de verdere uitbouw van buurthuis 37, kunnen we tijdens het project een belangrijke stem zijn in de vormgeving van de nieuwe infrastructuur. De projectzone rondom de appartementsblokken (zie grondplan in bijlage) wordt volledig heraangelegd en wordt ook een gloednieuw buurtcentrum voorzien.
Daar waar de Scheldekouter, momenteel heel veel verharding (brede straten) telt en weinig gedifferentieerde groen (grasvelden), wordt gekozen voor een nieuwe blauw-groene structuur, met voldoende waterbuffering en met groen als rust-, ontmoetings- en speelruimte voor de bewoners. De ontwerpers houden nu al rekening met onze bevindingen uit het buurtonderzoek van 2020, maar door het Leader-project kunnen we dit ook blijvend opvolgen. We versterken de stem van de bewoners, en testen door tijdelijke invulling zaken direct uit en betrekken de (nieuwe) bewoners ook rechtstreeks in het ontwerptraject.
COMMUNITY BUILDING
I.k.v. de convenant met Stad Ronse zetten we reeds in op samenleven in de buurt. We organiseren kleine ontmoetingsactiviteiten, zetten in op verbinding, individuele en netwerkversterking van bewoners. De inzet hierop gebeurt momenteel door 1 deeltijdse collega (cfr. 1,6 VTE in 2020-2022). Door middelen vanuit Leader kan de inzet op deze buurt sterk verhoogd worden en kan ook het ruimtelijk aspect weer opgenomen worden. We creëren nieuwe kansen en plekken voor ontmoeting. Door de reguliere werking is er reeds een groot doelgroepbereik. Met de versterkte inzet door Leader, kan dit bereik nog verhogen, kunnen partnerschappen versterken, waardoor het Leaderproject onrechtstreeks ook inzet op community building.
Met het project beogen we direct zichtbaar resultaat door realisatie van speel- en ontmoetingsplekken en versterking van het buurthuis37.
Bewoners participeren tegelijk mee in de uiteindelijke vormgeving van hun ruimte, zowel de fysieke buitenruimte als de mentale ruimte.
door:
- EEN GEDRAGEN EN DUURZAAM INFRASTRUCTUURPLAN VOOR DE WIJK, met:
*meer kwalitatieve groene ruimte voor rust, sport, spel en ontmoeting:
Met tijdelijke invulling, maken we verandering in de publieke ruimte sneller zichtbaar en ledigen we de hoge, urgente nood aan straatmeubilair en speelmogelijkheden.
De creatie van die veranderlijke speel- en ontmoetingsplekken, is tevens een middel om met het definitief infrastructuurplan onderzoekend aan de slag te gaan en bewoners hierin te betrekken.
*meer ruimte voor water:
In de nieuwe omgevingsinrichting wordt minder verharding voorzien en meer ruimte voor waterbuffering, door een doordachte blauw-groene structuur.
*diverser groen:
op zich is er vrij veel groene publieke ruimte in de wijk, maar die is weinig divers ingericht, lees voornamelijk grasvelden. Ook werd de groene ruimte tot nog toe weinig gebruikt. Door het groen te diversifiëren en meer functies te laten bieden, nodigen we de bewoners uit tot beleving van hun buitenruimte. Groene ruimte die uitnodigt tot ontmoeting, rust, spel. We evolueren van kijkgroen naar belevingsgroen. - SPEELMOGELIJKHEDEN TE VERHOGEN:
De Scheldekouter is een buurt met veel kinderen (27.7 % -18 jarigen t.o.v. 23.4 % in Ronse gemiddeld). Tot op vandaag zijn er enkel wat speelmogelijkheden op het verouderde sportveldje aan de Aatstraat. Er is een duidelijke vraag naar verbeterde sport- en spelinfrastructuur met een hoge diversiteit, waarmee we bedoelen op diverse plekken en voor diverse doelgroepen. Zowel jonge kinderen, tieners als jongeren hebben recht op hun ruimte. Om veilige speelruimte te creëren voor de allerkleinsten is het belangrijk om ook de ouders de nodige infrastructuur, zit- en ontmoetingsruimte te bieden. - PARTICIPATIE VAN BEWONERS
in vormgeving publieke ruimte, zowel buitenruimte als ontmoetingscentrum: bewoners zijn reeds uitvoerig bevraagd in 2020, buurtwensen en -noden zijn gekend. Belangrijk om de vertaling ervan in het ontwerp van de infrastructuur mee op te kunnen volgen en dit ook concreet af te toetsen door tijdelijke invulling. Hierbij kunnen we ook nieuwe bewoners betrekken in de vormgeving van hun publieke ruimte. Samen met hen richten we de nieuw vrijgekomen ruimtes in met het oog op spel en ontmoeting voor diverse doelgroepen. - DIENSTVERLENING EN VOORZIENINGEN IN DE BUURT TE VERHOGEN:
In de verdere uitbouw van buurthuis 37 en de oprichting van een nieuw definitief buurtcentrum, zetten we sterk in op partnerschap. We gaan voor een buurtpunt met integratie van meerdere dienstverlenende initiatieven, zodat de dienstverlening weer dichter bij de kwetsbare bewoners komt. - HET SAMENLEVEN IN DE BUURT TE VERBETEREN,
door realisatie van een buurtcentrum en door versterkte inzet op ontmoeting, community building. We betrekken de bewoners en diverse parners/voorzieningen in de verdere uitbouw van buurthuis 37 en in de vormgeving van het toekomstig nieuw buurtcentrum. Door focus op de buitenruimte rond de nieuw gerenoveerde woningen, komen we ook in contact met de nieuwe bewoners in de wijk.
Ronse
Charles De Kerchovelaan 189
9000 Gent
België