De Westhoek is een zeer varkensdense regio waar naast de vele varkensbedrijven ook twee varkensslachthuizen en tal van toeleveringsbedrijven zijn gelegen. Dit zorgt, naast heel wat varkensgerelateerde transporten ook voor heel wat contacten tussen varkenshouders en erfbetreders. Zowel het varkens-gerelateerde transport als de erfbetreders rijden vaak van varkensbedrijf naar varkensbedrijf, wat grote bioveiligheidsrisico ͛s met zich meebrengt. Een bevraging bij varkenshouders heeft bevestigt dat de meeste varkenshouders overtuigd zijn van het belang van bioveiligheid maar niet goed weten hoe nu juist die bioveiligheid praktisch te implementeren op hun bedrijf. Met dit project willen we optreden als een soort facilitator om de diverse facetten van bioveiligheid meer geïmplementeerd te krijgen op varkenssector. Niet alleen de varkenshouders zullen via workshops en individuele begeleiding worden ondersteund. Ook wordt, via diverse kanalen van communicatie iedere (toekomstige) bezoeker/erfbetreder gewezen op de bioveiligheidsvoorschriften die gevolgd moeten worden bij een contact met een varkensbedrijf. Bovendien zal ook ingezet worden op het versterken van de communicatieve weerbaarheid van de varkenshouder. Zo kan ook de boodschap rond bioveiligheid correct overgebracht worden naar zowel erfbetreders als de directe omgeving. Met als einddoel de gezondheidsstatus op de bedrijven en met uitbreiding in de Westhoek te verhogen.
De Westhoek wordt gekenmerkt door een intensieve veeteelt. 25% van de Vlaamse varkenspopulatie en zelf 43% van de West-Vlaamse varkens bevinden zich in de Westhoek. Dit maakt het gebied een zeer varkensdichte regio. Bovendien lopen door de Westhoek de aanvoerwegen van twee belangrijke varkensslachthuizen (i.e. Westvlees N.V. Westrozebeke, Covameat N.V. Wijtschate) en zijn er in deze regio verschillende veevoederfirma͛s gelegen. Dit alles zorgt voor heel wat varkens-gerelateerd transport in de regio (o.a. via de N8, N35 en N36, N38 en N303). Dit transport bestaat zowel uit transport van levende dieren, o.a. naar de hierboven genoemde slachthuizen, maar ook transport van en naar de varkensbedrijven van veevoeders, materiaal, mest. Bovendien is er binnen de sector van de varkenshouderij, naast het varkensgerelateerd vrachttransport ook heel wat bezoek op varkensbedrijven van mensen die voor veevoederbedrijven, geneticabedrijven of toeleveranciers van de varkenshouderij werken. Samen met de dierenarts noemen we dit de erfbetreders. Zowel het varkens-gerelateerde transport als de erfbetreders rijden vaak van varkensbedrijf naar varkensbedrijf. Dit impliceert dat op die manier economisch schadelijke dierziektes zoals bijvoorbeeld Afrikaanse Varkenspest van het ene varkensbedrijf naar het andere kunnen verspreid worden. Het is daarom belangrijk dat elke varkenshouder zich hiertegen wapent door in te zetten op bioveiligheid op zijn of haar varkensbedrijf. In de loop van 2021 zal daarenboven elk varkensbedrijf verplicht worden om jaarlijks een bioveiligheidsaudit te laten uitvoeren door zijn bedrijfsdierenarts. De resultaten van deze bioveiligheidsaudits zullen opgevolgd worden door het FAVV. Ter voorbereiding van dit projectvoorstel werd door de aanvragers van dit project een online enquête verspreid onder de varkenshouders binnen de Westhoek. In totaal beantwoorden 57 varkenshouders de vragen rond bioveiligheid in deze enquête (resultaten in bijlage). Hoewel de meeste varkenshouders overtuigd zijn van het belang van bioveiligheid blijkt uit deze enquête, dat veel varkenshouders niet goed weten hoe nu juist die bioveiligheid toe te passen op hun bedrijf. Meer dan de helft antwoordt op de vraag wat ze vinden van bioveiligheid dat het moeilijk is om in de praktijk toe te passen of dat ze bioveiligheid belangrijk vinden maar niet weten hoe er aan te beginnen op het eigen bedrijf. Met dit project willen we daarom inzetten op het begeleiden van varkenshouders in de Westhoek om de bioveiligheid op hun bedrijf te verbeteren. Dit met praktische workshops waarin naar oplossing gezocht wordt voor de specifieke situatie op de varkensbedrijven van de deelnemers. Anderzijds door op varkensbedrijven individuele begeleiding en advies te geven om specifieke protocollen en oplossingen te implementeren. Zo kunnen varkenshouders in de Westhoek niet alleen de bioveiligheidsstatus op hun bedrijf verbeteren maar zal dit tevens een positieve invloed hebben op de gezondheidsstatus en het economische resultaat. Het is namelijk aangetoond dat door het verbeteren van de bioveiligheid, de gezondheidsstatus van de varkensstapel verbetert. Dit resulteert in een verminderd gebruik van antibiotica wat zorgt voor een meer duurzame productie van varkensvlees maar ook voor lagere productiekosten. Naast een vraag naar begeleiding in praktisch toepassen van de bioveiligheidsvoorschriften op het eigen varkensbedrijf, geven verschillende varkenshouders aan dat ze het vaak moeilijk vinden om de bezoekers op hun bedrijf te vragen om bepaalde bioveiligheidsregels te volgen. Hoewel varkenshouders duidelijk overtuigd zijn dat de verschillende erfbetreders of andere bezoekers zoals controleurs of techniekers, een duidelijk risico vormen voor de bioveiligheid van hun bedrijf, durven ze, uit angst voor tegenwerking, geen beperkingen opleggen aan deze bezoekers. Daarom zal binnen het project ingezet worden op versterken van de communicatieve en mentale weerbaarheid van de varkenshouders. Zo zullen tips & tricks aangereikt worden over hoe te communiceren met anderen om ervoor te zorgen dat een bezoeker toch de nodige richtlijnen in zake bioveiligheid volgen wanneer ze de stallen moeten betreden. Daarbij aansluitend zal ook aandacht besteed worden aan het sensibiliseren van diverse erfbetreders. Doel hiervan is om ook de verschillende erfbetreders te informeren hoe ook zij kunnen bijdragen aan een betere bioveiligheid op varkensbedrijven in de Westhoek. Tot slot wordt ook ingezet op communicatie, waarbij het de bedoeling is om zoveel mogelijk gebruik te maken van de reeds bestaande kanalen. Op die manier proberen we de kennis en de ervaringen binnen het project zo goed mogelijk te verspreiden onder de varkenshouders en erfbetreders binnen de Westhoek. Hierbij zal zowel ingezet worden op klassieke communicatie (artikels en infovergaderingen) maar ook ruim aandacht besteed worden aan digitale communicatie in de vorm van instructiefilmpjes en online trainingen.
Boerenbond
8600 Diksmuide
België