"De fietsende groenteboer." Biologische korte-keten-distributie met zorg

AANLEIDING EN VOORGESCHIEDENIS

Het Voedselbos vzw is een educatieve ontmoetingsplaats voor permacultuur in de praktijk. In het kader van een prachtig voedselproducerend ecosysteem komen tientallen bezoekers en cursisten leren hoe ze dit in hun eigen leven en omgeving kunnen toepassen. Het project heeft vier stevige pijlers: educatie, zorg, toerisme en productie.

EDUCATIE is onze eerste tak. Scholen, lerarenopleidingen, vzw's met dezelfde plannen, particulieren, stadsbesturen, verenigingen voor volwassenenvorming,enz… contacteren ons  om vormingen uit te werken of aan ons aanbod deel te nemen. De educatieve tuin wordt opgebouwd en onderhouden door vrijwilligers die mee de groentenpakketten bedelen en samenstellen. Momenteel werken we ook aan een opdracht rond schoolmoestuinen en buurtmoestuinbegeleiding voor stad Gent.We krijgen steeds meer aanvragen waardoor de nood aan een permanente vrijwilligerscoördinator is ontstaan.

ZORG. Vanuit onze vroegere werkervaringen in de zorglandbouw en omdat we veel vragen krijgen om dit aan te bieden, willen we dit project ook openstellen voor zorgvragers,bovendien met een steviger omkadering en met een profilering als zorgproject. Een sociale educatieve moestuin met een gezonde mix van zorgvragers en (inter)nationale vrijwilligers blijkt een meerwaarde te zijn voor iedereen. Instellingen in de buurt en de OCMW diensten zien een samenwerking met zinvolle dagbesteding in het Voedselbos goed zitten. We krijgen daarnaast vragen van de universiteit Gent in het kader van arbeidstrajectbegeleiding en instellingen uit de buurt komen regelmatig meewerken met enkele van hun zorgvragers.

TOERISME. De unieke ligging van onze educatieve tuin langs een drukbezochte wandelroute maakt dat we een constante stroom van wandelaars kunnen laten kennismaken met het project. Momenteel loopt een LEADER-project om de boerenmarkt, korte-keten-picknicks en ecologische kampeerplaats uit te werken. Er zijn hieruit ook duurzame samenwerkingsverbanden met de lokale horeca ontstaan.

PRODUCTIE.

De productie van onze eigen educatieve moestuin ondersteunt de vormingen en opleidingen. Het aanbod om een perceel landbouwgrond te gebruiken voor dit project heeft ons doen kijken naar de verdere ontwikkeling en uitbouw van de productietak. Tot op heden hebben we niet de tijd en de middelen om die productie volwaardig uit te bouwen. Uit een streekonderzoek blijkt bovendien ook dat toegang tot lokale (al dan niet) biologische voeding heel beperkt, eigenlijk onbestaande is. Ook volgens het proefcentrum groententeelt te Kruishoutem is de kleinschalige lokale distributie net een knelpunt in de korte-keten.

AANLEIDING

De zoektocht naar een mogelijkheid om een permanente vrijwilligerscoördinator aan te werven, meer zorgvragers te kunnen ontvangen en ons project meer verankerd te maken in het sociale weefsel van de streek zijn de aanleidingen voor dit project 'de fietsende groenteboer'. Daarbij ligt nu de focus op de samenhang tussen educatie,zorg en distributie.Tegelijk wordt onze moestuin een distributieplaats van eerlijke en duurzame groenten en streekproducten. Op termijn willen we meer van onze eigen productie hierin een plaats geven.

Consumenten kunnen door hun aankoopgedrag lokale producenten steunen die kiezen voor lokale en duurzame productiemethodieken. Het platteland loopt leeg en meer en meer mensen kopen haast uitsluitend in de grootwarenhuizen. Schaalvergroting is verantwoordelijk voor heel veel degradatie van onze cultuur. Als geboren en getogen inwoner van dit dorp ken ik de lokale producenten. Er is in het dorp en ruime omgeving nergens toegang tot verse en gezonde groenten en fruit. Wij willen heel graag een tussenschakel herintroduceren: de mobiele groenteboer. Enkel distributie is op deze kleine schaal niet rendabel meer. Daarom zien we hier ook een ecologische en sociale functie bij. Wij doen het zoekwerk naar lokale bioproducenten en zien in het samenstellen van de pakketten een zinvolle dagbesteding voor zorgvragers uit diverse doelgroepen. Tegelijk is de ontmoeting met zorgvragers, verschillende vrijwilligers en dorpsgenoten een enorme kans tot integratie en meer sociale cohesie. Wij zijn ervan overtuigd dat mensen door zinvolle arbeid, gezonde voeding en beweging uit hun isolement halen echt werkzaam is.

HAALBAARHEID:

We merken een steeds grotere toestroom van vrijwilligers, zorgvragers en bezoekers.Algemeen is het besef dat mensen door lokale economie te ondersteunen een bijdrage kunnen leveren aan een leefbaarder dorp bij steeds meer mensen aanwezig.

Als we over het project praten met het lokale gemeentebestuur, lokale instellingen en plaatselijke horeca en gezinnen staan ze heel positief tegenover het project.  We hebben een ruime achterban opgebouwd voor onze educatieve activiteiten. Een mooie evolutie is dat het eerst mensen van heel ver waren, en we nu steeds meer lokale scholen, mensen uit het dorp op bezoek krijgen. Als dorpsbewoner van het eerste uur kennen we de mogelijkheden en beperkingen van het dorp heel goed om dit project alle kansen te geven.  Hoeveel klanten precies zullen intekenen op de groentenpakketten aan huis is een onbekende. Wij mikken op een 20-tal pakketten en daarnaast zijn er ook de lokale horeca die we als mogelijke afnemers zien. Het project ligt middenin een toeristisch gebied rijk aan erg gerenommeerde restaurants.Daarbij willen we samenwerken met het bestaande LEADER-project van het proefcentrum Groenteteelt te Kruishoutem.  In het dorp staat ook een huis van de gemeente leeg dat in de ondersteuning van dit project een unieke invulling als dorpshuis voor vrijwilligers zou kunnen krijgen. De verkennende gesprekken hierover met burgemeester en schepenen verlopen heel constructief en positief. Ook de regionale producenten reageren heel positief op dit projectvoorstel. Op zondag 26 oktober organiseerden we onze eerste Boerenmarkt en dat was een overweldigend succes. Meer dan 1200 bezoekers en heel warme reacties doen ons beseffen dat er wel degelijk een groot draagvlak bestaat voor ons project in dit toeristische dorp en geklasseerd landschap. De ruime persbelangstelling en mond-aan-mond- reclame maken een erg dankbare voedingsbodem voor de lancering van dit project. Nu al komen mensen ons vragen om lokale groentenpakketten. 

UITWERKING: 

Een groep klanten opbouwen die graag lokaal bio en/of korte-keten voeding kopen, dat is de bedoeling.

Rekening houdend met het feit dat het een dunbevolkte regio is met verspreide bebouwing en dat het bereik van de fietsbedeling  ook beperkt is,mikken we in aanvang op 20 pakketten in een straal van pakweg 6 km aangevuld met enkele restaurants als grotere afnemers.

• Sensibiliserende acties vinden we heel belangrijk: Wat kan je veranderen door lokaal te kopen en dit project te steunen? We willen met deze acties een breder draagvlak creëren voor afname van duurzame lokale producten.
• We organiseren minstens 4 infomomenten per jaar en één boerenmarkt, waarop we minstens 15 mensen verwachten en op de boerenmarkt 500 personen. (Bij de eerste editie op 26 oktober ruim overtroffen met 1200 bezoekers).
• Vrijwilligerswerking : elke week wordt er een groentenronde gereden waarbij vrijwilligers helpen met het samenstellen en bedelen van de pakketten. Op jaarbasis willen we minstens 10 vrijwilligers zinvol mee inschakelen in het project. Zowel plaatselijke als nationale en internationale vrijwilligers vinden een warme plek in het dorpshuis. Dit is ook het decor van laagdrempelige activiteiten om de buurt beter te betrekken. Koken bij de buren, een voorstelling van de plaatselijke telers, infosessies over eetbare wilde groenten en kruiden, verwerkingstips en tips tegen voedselverspilling,…kunnen allemaal aan bod komen
• De zorgvraag is erg groot : daarom willen we minstens 2 zorgvragers inschakelen in de samenstelling en groentenbedeling. Voor de deelnemende zorgvragers is dit een heel positieve en waarderende ervaring die hun weer vooruit helpt. Voor de klant ligt de meerwaarde in de ontmoeting, het steunen van een lokaal zorginitiatief én het ruimer effect van steun aan duurzame productiemethodieken in de buurt..
• Verder ontwikkelen van een toeristische trekpleister, een rustpunt langs wandel- en fietsroutes.