Geistingen is een schilderachtig dorp in het noorden van de Limburgse Maasvallei (B). Ondanks zijn excentrische ligging binnen de gemeente en in vergelijking tot andere regio's, trekt Geistingen nog altijd veel belangstelling van nieuwkomers die op zoek zijn naar een rustige en aangename woonplek. Het dorp heeft zich niet ontwikkeld langs de drukke gewestweg N78 (Venlosesteenweg) en straalt daardoor rust en geborgenheid uit.
Hoewel het dorp geen deel uitmaakt van de 'Snoer aan Maasdorpen' zoals vastgesteld binnen het landschapspark 'Rivierpark Maasvallei', heeft het onmiskenbaar het karakter van een typisch Maaslands dorp, met zijn historische boerderijen en monumenten. Heel uniek, pal in het midden van het dorp, is een park aangelegd, naast een authentieke parochiekerk met interessante geschiedenis (Zouaven, Mgr. Rutten, antiek meubilair en (kunst)historisch waardevolle kerkelijke gebruiksgoederen).
De agrarische activiteit in de dorpskern is de laatste 50 jaar vrijwel volledig verdwenen en heeft plaatsgemaakt voor landelijk wonen tussen zorgvuldig gerestaureerde, authentieke boerderijen. In tegenstelling tot omliggende dorpen bruist de dorpskern Geistingen nog levendig (o.a. dorps- en hoevewinkel, horeca, b&b's, vrije kleuter- en basisschool, tankstation, kapperszaak, enz. ), Behoudens de vestiging van een postorderbedrijf, is er verder weinig economische activiteit, maar door de ontgrinding aan de rand van het dorp en de herinrichting naar toeristische en recreatieve voorzieningen (jachthaven, dagstrand, visoevers, fietsroutes) is er een nieuwe dynamiek ontstaan, welke het dorp aantrekkelijk maakt voor inwijkelingen uit naburige dorpen en Nederland.
Tegenover tanende belangstelling elders, kent Geistingen nog een zeer rijk verenigingsleven : harmonie, toneel, carnaval, jeugdbewegingen (Kampteam, Zeescouts), volwassenverengingen (Ferm, Landelijke Gilde), seniorenverenigingen (Okra, Neos, Samana), al of niet-georganiseerde sportverenigingen (vissers, volleybal, badminton, petanque, ...), enz. Daarnaast worden jaarlijks meerdere grote activiteiten op het getouw gezet die het ganse dorp op de been brengen (dorpskermis met markt, carnavalsoptocht, Sneukeltocht, Rozenfeesten, Dorp in de Kijker, Pleinfeest, enz.).
Hoeft het nog gezegd dat de van origine getogen Geistingenaren nooit meer weg willen uit hun dorp?
Daartegenover staat het (klassieke) verenigingsleven onder druk : individualisering, vervreemding, het wegtrekken van jeugd, vergrijzing en de inwijking van mensen die weinig betrokkenheid (kunnen) hebben of willen met het dorpsleven, enz. maken dat "trekkers" in verenigingen verminderen. De verminderde sociale contacten, verzwakking van sociale cohesie, vergrijzing, vereenzaming, inwijking van mensen die (in eerste instantie) weinig betrokkenheid hebben, enz. maken dat er een verschuiving optreedt in de behoeften van de dorpelingen die de sociale cohesie dienen te versterken.
Nochtans is het hart van het nog steeds bruisende dorpsleven het Gemeenschapshuis, gelegen in het midden van Geistingen. Al meer dan 50 jaar vervult dit dorpshuis een centrale rol als ontmoetingsplek voor de inwoners en verenigingen van het dorp. Het vormt aldus het ‘kloppend hart’, het ‘bindend cement’ én de ‘gezellige huiskamer’ van het dorp bij activiteiten, vergaderingen, vereniging- en familiefeestjes en het dorpsrestaurant. Hier groeien ook de ideeën en afspraken voor verbindende dorpsmanifestaties die dit charmante Maasdorp én de gemeente Kinrooi meermaals op de kaart hebben gezet (zie hoger) ! Ook faciliteert het Gemeenschapshuis de aangrenzende, vrije kleuter- en basisschool ‘De Bommesaar’ op meerderlei vlak. Jaarlijks worden in het Gemeenschapshuis circa 300 geregistreerde activiteiten georganiseerd.
Het Gemeenschapshuis ligt centraal, midden in het dorp en wordt omsloten door de vrije kleuter- en basisschool "De Bommesaar", het Maria- en Rozenpark en de prominent aanwezige parochiekerk. Het gebouw dateert uit de 19de eeuw en straalt karakter uit. Naast het gebouw zelf, zal op termijn ook zijn onmiddellijke omgeving worden aangepakt : ontharding en vergroening van de parkeervoorzieningen en het meer verkeersluw maken van de onmiddellijke omgeving, waardoor deze nog aantrekkelijker wordt en het pittoreske karakter van het dorp Geistingen wordt versterkt.
Na 50 jaar is het gebouw ‘uitgeleefd’ en voldoet het niet meer aan de eisen op vlak van energieprestatie, brandveiligheid, toegankelijkheid en comfort. Nu de Geistinger dorpskern op een kruispunt van nieuwe ontwikkelingen staat (o.m. herbestemming kerk, restauratie Mgr. Ruttenkapel, herinrichting oude kerkhof en Mariapark, ontharding en vergroening van het publieke domein, toeristische ontwikkeling binnen het Rivierpark Maasvallei en Marec) moet het de functie krijgen van ankerpunt én draaischijf waarrond de verdere toekomst van het Geistinger dorpsleven wordt opgebouwd, met bijzondere aandacht voor toekomstige verschuivingen in het sociale weefsel (vergrijzing, eenzaamheid, armoedebestrijding, …) en de noodzaak voor het onderbrengen van basisfuncties voor minder mobiele dorpelingen. De renovatie van dit iconische gebouw is dan ook absoluut noodzakelijk om de toekomstige uitdagingen te kunnen aangaan.
Het gebouw is een deel van de vroegere jongensschool van Geistingen, bestaande uit het schoolhuis en 2 klaslokalen. In de jaren ’70 van vorige eeuw werd eerst het schoolhuis omgevormd tot een jeugdhuis. Later werden de klaslokalen tot een bijhorende gemeenschapszaal omgevormd. Het volledige gebouw is opgenomen in de Inventaris voor Onroerend bouwkundig erfgoed (ID: 73150). Het dateert van 1865 en heeft door de vele originele ornamenten een erfgoedkundige waarde die dient te worden gevrijwaard. Het gebouw kreeg in 2022 een nieuw dak met bijhorende energie-efficiënte isolatie en het achtergelegen zaalgedeelte kreeg in 2023 nieuwe, eveneens energie-efficiënte ramen en een flinke opfrisbeurt (schilderwerken).
Het schoolhuisgedeelte van het gebouw is volledig afgeleefd, voldoet niet meer aan de hedendaagse noden en dient bijgevolg een grondige make-over te krijgen waardoor dit zijn functie als toekomstbestendig, multifunctioneel dorpshuis kan blijven waarmaken. Het is voor dit onderdeel dat de projectsubsidie wordt aangevraagd.
Het gebouw is eigendom van Kerkfabriek Sint-Lambertus Geistingen, dat de exploitatie via een erfpacht-overeenkomst heeft uitgegeven aan vzw Comité Gemeenschapshuis Geistingen. Het bestuur van deze vzw is samengesteld uit vertegenwoordigers van de plaatselijke verenigingen en voelt dagelijks de polsslag van de behoeften en noden van de dorpen en zijn bewoners. De vzw voert enkel het dagelijkse beheer en beschikt niet over de financiële middelen om een grondige restauratie te bekostigen.
Het onderhoud en de werking van het Gemeenschapshuis is al die jaren gebouwd op louter vrijwillig engagement. Voor het dagelijks onderhoud, het beheer en de werking van het gebouw heeft nooit iemand ook maar enige verloning (bovenop loutere kostenvergoeding) ontvangen ! Dit maakt dat er vanuit de gebruikers een groot respect bestaat ten aanzien van het gebouw en zijn beheerders. Diefstal, criminaliteit of vandalisme (behoudens onvrijwillige beschadiging of slijtage) is gedurende al die jaren nooit vastgesteld. Naast de grondige renovatie van het gebouw wil men ook dit maatschappelijk cement en engagement voor de toekomst veilig stellen.
De Kerkfabriek wenst de werkzaamheden ter realisatie van deze hoognodige restauratie in het kader van deze subsidieoproep aan Leader Maasland graag voor te leggen.
- Het Gemeenschapshuis als "dorpshuis" toekomstbestendig behouden en in haar activiteitenbestand laten groeien, met een nadruk op laagdrempelige toegankelijkheid, uitbreiding van het doelpubliek en een vertrouwde ontmoetingsplek voor de inwoners en verenigingen van Geistingen en omliggende dorpen. Dit wordt gerealiseerd door een beheer dat steunt op een breed gedragen vrijwilligersnetwerk, zoals historisch en actueel bewezen is.
- Renovatie van het Gemeenschapshuis om te voldoen aan de voorschriften op het gebied van (brand)veiligheid, toegankelijkheid, energie-efficiëntie, waterbeheer en hedendaags comfort. Het nalaten van deze investering vormt een aanzienlijke bedreiging voor het Gemeenschapshuis en daardoor voor de sociale cohesie van het dorp en haar omgeving, aangezien het Gemeenschapshuis de enige plek is waar dergelijke activiteiten op (boven)dorpsniveau zo veelzijdig en laagdrempelig kunnen worden georganiseerd.
- Stimuleren van het gebruik van de ontmoetingsruimte door het organiseren van activiteiten voor nieuwkomers, jongeren en sociaal kwetsbaren, waarbij het Gemeenschapshuis wordt aangepast aan de hedendaagse en toekomstige eisen.
- Integreren van de strategische en veilige ligging van het gebouw in het centrum van het dorp in toekomstige ontwikkelingsplannen gericht op ontharding, vergroening en verkeersbeheersing, waardoor de beleving en aantrekkelijkheid van het Gemeenschapshuis en zijn omgeving verder zal verbeteren.
- Het Gemeenschapshuis als centrale ontmoetingsplaats, waar inwoners graag samenkomen, draagt bij aan de leefbaarheid van het dorp. Het aantrekken van nieuwe inwoners wordt bevorderd door de aanwezigheid van levendige gemeenschapsactiviteiten en een gastvrije sfeer, waardoor het sociale, culturele en economische leven in het dorp wordt verrijkt en over generaties heen kan worden behouden en veilig gesteld.
- Ondersteuning van maatschappelijke betrokkenheid door het faciliteren van een "warm" Gemeenschapshuis, wat bijdraagt aan een cohesieve samenleving met minder verzuring, criminaliteit, extremisme en vandalisme, en een verhoogd niveau van tolerantie, betrokkenheid en solidariteit.
- Het waarborgen van het beheer van het Gemeenschapshuis voor de toekomst, zowel in exploitatie als in aanboren van nieuwe (vnl. niet-georganiseerde) doelgroepen, gebaseerd op vrijwilligerswerk, om de kosten voor onderhoud en exploitatie bewust laag te houden en het laagdrempelige karakter te behouden, wat essentieel is om een breed scala aan doelgroepen te bereiken.
- Door inwoners, verenigingen en organisaties te voorzien van basisvoorzieningen en faciliteiten, kan Geistingen een dynamisch dorp blijven, zelfs in het geval van toekomstige fusies met andere gemeenten. Het Gemeenschapshuis kan een cruciale rol vervullen door lokale basisvoorzieningen aan te bieden, vooral wanneer deze elders in gemeentelijke administratieve centra worden gevestigd, wat de levensvatbaarheid van het dorp op lange termijn bevordert.
Kortom :
Dit project is niet zomaar de renovatie van een plaatselijk dorpshuis in Geistingen waar de gemeenschap vandaag reeds harmonieus samenleeft. Dat willen we op de eerste plaats in stand houden. Daarnaast willen we de jeugd de kans bieden om een eerste stap in het verder behoud van deze dynamische gemeenschap te zetten, waarbij de geroutineerde generatie de pen vasthoudt en de jongere generatie kan meegenieten van de uitkomst. In een vergrijzende omgeving is dit noodzakelijk met het oog op het behoud van de plaatselijke jeugdwerking, het samenbrengen van basisfuncties en basisvoorzieningen en de activiteiten van de basisschool, ook wanneer een eventuele volgende fusiebeweging Geistingen samen met de andere dorpskernen in Kinrooi doet opgaan in een grotere gemeente. We werken dus proactief en proberen ons – anders dan andere dorpshuizen – te focussen op de driehoek educatie, co-creatie en ontmoeting.
Kinrooi
Universiteitslaan 1
3500 Hasselt
België