Energie autonomie in lokale plattelandsgemeenschappen

Programmaperiode
Projecten GLB Strategisch Plan (programmaperiode 2023 - 2027) en Europese projecten
Maatregel
LEADER - reguliere projecten
Thema
Innovatieve en duurzame lokale landbouwproductie en -afzet, en valorisatie van biomassaresten
Provincie
Oost-Vlaanderen
Lokale Actiegroep
Meetjesland-Leievallei
Beginjaar
2024
Projectkost
€199.920,00
Promotor
VOLTERRA
Periode
-
Situering

Met het project “Energie autonomie in lokale plattelandsgemeenschappen” willen we de energietransitie in de landelijke regio van het Meetjesland versnellen door lokaal opgewekte energie voor iedereen toegankelijk te maken via collectieve productie en consumptie en beheerd als een collectieve voorziening.

We zijn actief in een regio die bekend staat om haar landelijk karakter. De focus van de vele inspanningen die overheden doen om de energietransitie verder te ontwikkelen ligt voornamelijk op de stedelijke omgeving. Daardoor dreigen landelijke regio’s zoals het Meetjesland niet tijdig mee te surfen op de ontwikkelingen. Met onze Meetjeslandse energiecoöperatie willen we bijdragen om ook de plattelandsbewoners en (landbouw)bedrijven van de fossiele brandstoffen af te helpen. Daarom wil Volterra in dit project, samen met het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) een project uitwerken waarbij landbouwers worden ontzorgd in de begeleiding naar een meer duurzame energie en een energie autonome regio (OD1).

Vanuit dit uitgangspunt willen wij plattelandsbewoners helpen en ondersteunen om gedeeltelijk zelf in hun energiebehoefte te voorzien, en tegelijk onbenutte (dak)oppervlakte in te zetten voor een maatschappelijk doel. We willen niet alleen lokaal energie produceren, maar ook zo veel mogelijk de opgewerkte energie terplaatse gebruiken. Als stapsteen om onafhankelijk te worden van de externe (inter)nationale energievoorziening.
Ook werken we hier aan korte keten, maar dan met energie. We zetten zowel in op elektriciteit als op warmte. Op termijn moeten onze inspanningen finaal leiden tot lagere energiekosten en lagere distributie en netkosten door een aanzienlijke verhoging van de productie van lokaal opgewekte groene stroom en slimme distributie.

Door in te zetten op groene stroom van eigen bodem en wateropslag dragen we uiteraard ook bij om ons weerbaarder te maken aan de klimaatverandering. Participatie van de buurt in energieprojecten met een eigen identiteit/streekgebondenheid zorgt ook voor een groter draagvlak.

Doelstellingen

Een energiegemeenschap maken van buurtbewoners en landbouwbedrijven  in de omgeving van de bedrijven.
Dorpsbewoners en (landbouw)bedrijven samenbrengen en overtuigen de zelf in de regio geproduceerde energie te gaan verbruiken. Het dorp informeren en motiveren om samen een energiegemeenschap te bouwen en inwoners aanmoedigen toe te treden tot de energiegemeenschap van het dorp of het Meetjesland.
Korte keten energie kenbaar maken en zo de link tussen landbouw en dorpsbewoners versterken.
Opzetten van een transparante en efficiënte distributielogistiek om de elektriciteit van lokale bedrijven naar de inwoners van het dorp te brengen en eenvoudig onderling aan elkaar te leveren. Flexibiliteit inbouwen o.a. door sensibilisatie en collectieve slimme systemen, zoals batterijopslag.

Investeringen, met burgerkapitaal van lokale omwonenden, in bijkomende zonne-installaties ter waarde van 1 MWp nieuwe duurzame energie op daken van landbouwbedrijven.
Deze doelstelling kan ook behaald worden door andere duurzame energieproductie installaties (zoals vergisters).  Het hoeft niet volledig zonnepanelen te zijn, om in te spelen op de noden van de landbouwbedrijven of de energiegemeenschap.

Productielocaties zoeken in het dorp, en eigenaars overtuigen van de toegevoegde waarde voor de lokale gemeenschap van energieproductie op hun bedrijf. Niet enkel voor eigen gebruik, maar ook voor de omwonenden/buren. Door elektriciteitsproductie op daken van landbouwbedrijven in hetzelfde dorp, die naast hun eigen verbruik ook extra elektriciteit produceren (o.a. daken van landbouwbedrijven, maar ook waterlopen met voldoende gravitair verval).
Ontzorging van de landbouwbedrijven en begeleiding in de zoektocht naar energieautonomie en bijgevolg verlaging van hun energiekost.
We zetten in op meerdere sporen:

  • (Leegstaande) varkensstallen een alternatief verdienmodel aanbieden. 
    Ondersteuning door uitwerken van opwaardering stallen met energie-installatie, wateropslag en optionele asbestverwijdering.
  • Watervliet energie autonoom
    Reproduceerbaar model uitwerken voor energieneutraliteit op schaal deelgemeente, dorp of wijk in het buitengebied. Veel daken, maar weinig ten volle benut met decentrale productie installaties(zonnepanelen). En mogelijkheden van lokale energieopslag.
  • Een Meetjeslandse versie van Halnet (project innovatie landbouw).
    Clusteren van landbouwbedrijven met het oog op energie-uitwisseling en gezamenlijke energieopslag inclusief link met VLIF steun.
  • Mestverwerking
    Collectieve mestverwerking en pocketvergisting. Link tussen vergisting, energieopwekking en stikstofreductie om piekverbruik te beheren en constante energievoorziening op te vangen in de lokale energiegemeenschap. Zowel inzetten op de valorisatie van elektriciteit en geproduceerde (rest)warmte afkomstig van biogasverbranding in een warmtekrachtkoppelingsinstallatie (WKK). De warmte kan gevoed worden aan een (mini)warmtenet voor verwarming van omliggende woningen, openbare gebouwen en/of (landbouw)bedrijven.
  • Houtsnippers afkomstig uit beheer van lokale houtkanten als brandstof voor biomassaketel of warmtekrachtkoppelingsinstallatie
    -  http://www.sval.be/houtige-biomassa.html
    - verwijzing naar leader project: https://www.plattelandscentrum.be/project/houtige-biomassa-korte-keten-…;
    - project hout=Goud https://www.boerennatuur.be/houtgoud/
     
Uitvoering

Zelzate, Deinze, Aalter, Eeklo, Evergem, Assenede, Kaprijke, Sint-Laureins, Maldegem, Lievegem

Projectpartners
Algemeen Boerensyndicaat, Gemeente Assenede, Gemeente Zelzate, Gemeente Evergem, Stad Eeklo, Gemeente Maldegem
Delen: