Het vliegveld van Gontrode tijdens WOI

Programmaperiode
PDPO II-projecten ('07-'13)
Thema
Erfgoed
Provincie
Oost-Vlaanderen
Assen
As 3
Beginjaar
2013
Promotor
Erfgoedcel Viersprong Land van Rode
Periode
-
Situering

Bij het uitbreken van de Eerste wereldoorlog had Duitsland een duidelijke voorsprong in de ontwikkeling en bouw van zeppelins. Op een uitgestrekt terrein in de "Lembergse kouter", gelegen op het grondgebied van de dorpen Gontrode (Melle) en Lemberge (Merelbeke), werd in het  voorjaar van 1915 een reusachtige luchtschipbasis opgetrokken door een compagnie van het Duitse II. Regiment Eisenbahn. Het ging om de bouw van een gigantische hal, geschikt voor het aanmeren van zeppelins, van 180 bij 76 meter. De hal was 50 meter hoog en verrees in enkele maanden tijd (ter vergelijking: het grondoppervlak van de Sint-Baafskathedraal is 118m x 46m). De hal bood plaats aan twee zeppelins, maar zou nooit voor meer dan een zeppelin tegelijkertijd gebruikt worden. De luchtschepen werden met mankracht naar buiten getrokken en aan de grond gehouden. Hiervoor waren een paar honderd man nodig. Vanop de vliegbasis van Gontrode vertrokken de eerste jaren van de oorlog verschillende zeppelins om bombardementen uit te voeren boven Groot-Brittannië. Het veld van Gontrode werd volledig gedraineerd met buizen en er werden sporen aangelegd die aansloten op de bestaande spoorweg rechts van Gontrode. Dit voor de aanvoer van munitie, bommen en gas naar het aanpalende munitiepark en de vliegloods. Naast vliegend personeel, grondploegen, de Startdienst, de Waffenmeisterei, het Blinkfeuercommando, de meteorologen, telefonisten en telegrafisten waren er ook patrouilles om de veiligheid van het vliegveld te verzekeren. Er was een kabelballon gestationeerd, die dienst deed als observatiepost tegen geallieerde vliegtuigen en tevens een navigatiebaken was voor de aanvliegende luchtschepen. Deze ballon werd door de lokale bevolking "'t varken van de keizer" genoemd.

Doelstellingen

Landelijk klein cultuurhistorisch oorlogserfgoed ontsluiten en toegankelijk maken voor een breed publiek --> De bunker op het voormalig vliegveld van Gontrode wordt toegankelijk voor het publiek en zal voorzien worden van een panoramatafel waar het verhaal van de vliegbasis analoog (via foto's en tekst) en digitaal (via een digitaal canvas waar filmmateriaal over het voormalig vliegveld zal op vertoond worden en qr-codes) verteld zal worden.

Ontsluiten en borgen immaterieel cultureel erfgoed over WOI. Immaterieel cultureel erfgoed is afhankelijk van mensen die hun kennis over verhalen doorgeven aan de rest van de gemeenschap, van generatie op generatie --> Het verhaal van het vliegveld van Gontrode spreekt nog steeds tot de verbeelding van veel inwoners. Het wordt door de inwoners van Melle tot de Gentse rand beschouwd als erfgoed. De ontsluiting en de borging van het verhaal van het vliegveld brengt erkenning voor de erfgoedgemeenschap en geeft hen een gevoel van identiteit en continuïteit.

Ontwikkeling van een primair toeristisch-recreatief aanbod voor de gemeente Melle met een bovenlokale uitstraling--> Het creatief plattelandsproject rond het vliegveld van Gontrode werkt imagoversterkend en is identiteitsbepalend voor Melle en de regio rond Gent. Door de verankering van de duurzame toeristische eindproducten wordt de ruime regio rond Gent op de toeristische kaart gezet (ontwikkeling qr-codes, panoramatafel (dig. en analoog), fietslus geënt op de fietsknooppuntenroute(dig. en analoog), wandelroute (dig. en analoog), tijdelijk arrangement) en wordt een sterk vrijetijdsinitiatief genomen.

Aandacht voor educatie, meer bepaald vredeseducatie --> Het intekenen op de website "Kinderen in bezet gebied" en de ontwikkeling van een wandel-en fietsparcours op maat van kinderen en jongeren biedt een educatieve meerwaarde waardoor deze moeilijk bereikbare doelgroep bij het project betrokken wordt.

Aandacht voor gemeenschapsvorming --> Het project vertrekt vanuit een bottom-up werking. Het voortraject (verzamelen materiaal, expertisedeling) wordt mede gerealiseerd door vrijwilligers (werkgroep WOI), de lezingencyclus wordt georganiseerd door de lokale heemkundige kringen, materiaal wordt opgeladen in de erfgoedbank met hulp van vrijwilligers.

Breed publiek laten kennis maken met digitale toepassingen. Dit past binnen de context van levenslang en levensbreed leren --> Het voormalig vliegveld van Gontrode wordt beleefbaar door de panoramatafel met digitale belevingselementen. De fiets-en wandelroutes krijgen een meerwaarde door de qr-codes die tijdens regelmatige stops ingezet worden.

Uitvoering

Het vliegveld van Gontrode tijdens WOI.

Adres

Oost-Vlaanderen
België

Roos Coppens

9860 Oosterzele
België

Delen: