Landbouwgebied Heist in vogelvlucht

Het gaat zeer slecht met de agrarische biodiversiteit. Monitoring wijst uit dat in Europa, ten opzichte van 30 jaar geleden, maar liefst 75% van onze agrarische broedvogels verdwenen is (berichtgeving INBO en Vilt, 2024). Iets wat het Vlaams landbouwgebied de dag van vandaag sterk kenmerkt - en naast andere problematieken een bijkomende druk geeft op landbouwlandschap en bijhorende agrarische biodiversiteit - is de hoge mate van vertuining en verpaarding die her en der optreedt. Maar liefst 53% van de nieuwe bestemmingen die in Vlaanderen aan landbouwgrond gegeven wordt gaat naar verpaarding of vertuining (vrt nws, 2024). Die claims op landbouwgrond zorgen ervoor dat bewerkbare grond voor landbouwbedrijven te schaars wordt en leefgebied van agrarische soorten inkrimpt, versnipperd geraakt en degradeert.
Ondanks de sterke achteruitgang van agrarische soorten herbergt het landbouwgebied van Wiekevorst, Hallaar en Itegem tot op de dag vandaag nog mooie populaties van akker- en weidevogels, zomertortel en vleermuizen, die door hun omvang op Vlaams niveau uniek zijn. Omwille van de kritieke toestand van deze soortgroepen maakte de Vlaamse overheid er soortbeschermingsprogramma’s voor op, met als doel er extra acties voor van de grond te krijgen. Het tekort aan actie op terrein, samenwerking, maar ook geplande landschappelijke wijzigingen (Sigma) vormen voor de populaties een bedreiging in het gebied, waar we met dit project een oplossing voor willen bieden.
Om aan bovenstaande problematieken tegemoet te komen werd er binnen het PDPO-project ‘Boer zoekt vogel’ reeds een gedragen en soortgerichte landschapsvisie met bijhorend maatregelenplan ontwikkeld voor het landbouwgebied in deze zone. Dit plan omschrijft voor verschillende deelgebieden welke door landbouwers vrijwillig te nemen maatregelen al dan niet gunstig zijn ter ondersteuning van landschap en agrarische soorten. Het volledige overzicht van deze maatregelen die met onze partners geformuleerd werden is terug te vinden onder puntje ‘Bij uitvoering van dit project realiseren we volgende doelstellingen’. Met het opgestelde plan kunnen landbouwers zich nu dus informeren over de concrete kansen die voor landschap en biodiversiteit zijn weggelegd op hun bedrijf, maar de ervaring bij RLRL (Regionaal Landschap Rivierenland) leert echter dat zonder trekkende rol vanuit het Regionaal Landschap of andere organisaties maatregelen maar met mondjesmaat zullen worden uitgerold. Een proactieve en innovatieve aanpak rond samenwerking en terreinrealisaties is de sleutel tot succes om op landbouwgebiedsniveau tot betekenisvolle acties te kunnen komen voor landschap, biodiversiteit en landbouw.
Om aan bovenstaande problematieken tegemoet te komen en om verder te bouwen op de gedragen visie die reeds werd opgemaakt, wilt RLRL samen met VLM en gemeente Heist-op-den-Berg de handen in elkaar slaan om samenwerking rond agrarisch natuurbeheer een boost te geven. Het grote doel van het project is om via de opzet van een innovatieve en proactieve aanpak het aantal terreinrealisaties rond agrarisch landschapsbeheer in Itegem, Hallaar en Wiekevorst sterk op te schalen, en dit in het voordeel van landschap, landbouwer en biodiversiteit.