Het project behelst de aankoop en plaatsing van een aantal betonnen keerwandelementen tegen een bestaande gronddam. In deze elementen zijn gaten voorzien waardoor de oeverzwaluw hierin nesten kan maken.
De stad Bree heeft reeds vorig jaar bij wijze van proef een kleine zwaluwwand gebouwd op het terrein van haar TOP. Deze wand was in het eerste seizoen al bijna volledig volzet. Daarom is er heden de intentie om een nieuwe, grotere zwaluwwand in de onmiddellijke omgeving aan te leggen.
Er wordt gekozen voor betonnen elementen omdat deze duurzaam zijn. Oeverzwaluwen nestelen van nature in steile rivieroevers. Dit zou hier ook zo aangelegd kunnen worden maar het willen het risico niet lopen dat deze grondwal afschuift en hiermee de nesten verloren gaan. Een betonnen zwaluwwand is een investering die tientallen jaren meegaat.
De locatie werd gekozen in de bestaande bufferzone rond het Industrieterrein waar al een gronddam aanwezig is. Hier zal een inham gemaakt worden opdat een deel van de zwaluwwand iets meer naar het zuiden kan georiënteerd worden. Daarnaast ligt hierdoor de wand iets verder van de rijweg en is er een ruimere aanvliegroute. Het is ook zo dat hier ter plaatse de bovengrondse elektriciteitsleiding aan de overkant van de weg ligt waardoor het enkel hier mogelijk is om de betonnen elementen met een kraan van op de rijweg te plaatsen.
De zone voor de wand zal aangelegd worden als extensief grasland (bloemenweide) dat maximum 2 keer per jaar gemaaid worden. Dit bloemengrasland zal insecten aantrekken waardoor ze hier ook nog een hapje van kunnen meepikken.
Voorts zal naast de rijweg een infobord met uitleg over het project geplaatst worden.
In Bree bevindt zich rond het Industrieterrein Kanaal-Noord al jaren een kolonie oeverzwaluwen. Met de constructie van deze wand willen we deze soort voldoende nestgelegenheid bieden om deze kolonie te consolideren en de mogelijkheid te geven om naar andere regio's uit te breiden. Daarnaast wordt deze wand aangelegd langsheen een openbare weg in een landelijke omgeving waardoor deze ook echt zichtbaar is voor de passanten. Hiermee stellen we deze inspanning voor het behoud en versterken van de biodiversiteit letterlijk in de kijker.
De stad Bree zet zich al meer dan 20 jaar in voor het behoud van de zwaluwen op haar grondgebied. Voor de alom gekende huis- en boerenzwaluw wordt er jaarlijkse een premie voorzien voor gebouwengebruikers die de nesten laten hangen. Ook voor de gierzwaluw zijn er al in meerdere gebouwen nestblokken geplaatst (zo ook bvb in het stadhuis). Tevens wordt er met de plaatselijke scholen hierrond samengewerkt op vlak van educatie. Zo is er een lessenpakket opgemaakt en worden er op enkele plaatsen in de buurt van scholen in het voorjaar zwaluwpoelen aangelegd. Dit is een ondiepe zandbak waarin nat leem ter beschikking wordt gesteld aan de huis- en boerenzwaluwen.
Sinds enkele jaren wordt er ook extra aandacht geschonken aan de oeverzwaluw. We weten dat deze soort nestelt in hopen grond bij grondwerkers op het industrieterrein omdat hun natuurlijke habitat (hoge, rechte oevers) hier in Bree niet echt voorkomt; dit zien we eerder aan grote rivieren zoals de Maas of bij zandgroeves. Deze nesten worden helaas niet altijd opgemerkt bij de grondwerkers en gaan dan verloren als men verder graaft in deze grondhopen. Sommige ondernemers laten deze nesten wel ongemoeid als ze het weten maar dan nog kan zo'n zandhoop bij extreme regenval of langdurige droogte afkalven waardoor het broedsel jammer genoeg verloren gaat.
De stad Bree heeft zelf een TOP voor grondopslag op het industrieterrein waar een paar jaar geleden de eerste oeverzwaluwen hun thuis hadden gevonden. Het is echter niet praktisch voor de dagdagelijkse werking indien men niet kan verder werken op zo'n site. Om die reden werd er begin 2023 een eerste kleine oeverzwaluwwand met betonnen keerelementen aangelegd in een hoek van onze TOP met uitgang naar het openbaar domein zodat de zwaluwen een ruime aanvliegroute hadden. In het eerste seizoen bleek tegen alle verwachtingen deze wand al nagenoeg volledig volzet te zijn! Vandaar is het doel om hier in de buurt een nieuwe en grotere wand aan te leggen die geïntegreerd kan worden in de bestaande gronddam rond het Industrieterrein Kanaal-Noord. Op deze manier bestendigen we de nestgelegenheid voor deze soort op ons grondgebied voor een duurzame termijn.
Deze aanpak kan ook als voorbeeld dienen voor andere gemeenten / actoren opdat men ook elders in de regio gelijkaardige zwaluwwanden kan opzetten.
Bree
Universiteitslaan 1
3500 Hasselt
België