Als brouwerij en distilleerderij willen we net als veel van onze collega’s in het Pajottenland en daarbuiten vertrekken vanaf lokale grondstoffen als gerst en tarwe. Dit voor zowel de productie van onze wereldvermaarde lambiek-bieren als voor de productie van jenever en whisky. Samen met lokale boeren binnen het granennetwerk kunnen we die gerst en tarwe perfect telen in het Pajottenland. Om gerst te kunnen gebruiken om te brouwen moeten we dit eerst mouten.
Als we voor onze eigen stokerij gaan mouten komt het graan binnen en wordt het in een grote silo geblazen. Vanuit deze silo gaat het naar een tank waar we het graan nat maken om het kiemen te initiëren. Daarna komt de natte gerst in de trommel terecht waar het kiemt en waarin het ook gedroogd wordt. Na het drogen blazen we dat terug in een andere silo om van daaruit te verwerken naar de stokerij.
Maar hoe kunnen we dit breder open trekken naar andere brouwers, stokers en boeren? De ontwikkeling van de link tussen boer en brouwer (stoker) door ook gerst lokaal in het Pajottenland te vermouten. Grote industriële mouterijen in België kunnen geen oplossing bieden voor kleine hoeveelheden van (oude rassen) gerst. Hierdoor moeten we uitwijken naar onze buurlanden waar kleinschalige artisanale mouterij wel bestaan en ontstaan. Na de artisanale kleine brouwerijen, de kleine distilleerderijen ontwikkelt er zich in onze buurlanden ook al jaren de trend van micro-mouterijen. Korte keten, kansen bieden om meerwaarde te creëren voor de landbouwer en meerwaarde voor ons lokaal bier zijn daar de belangrijkste drijfveren. De uitbouw van het partnernetwerk om samen aan dit project te werken is een deel van het project. Dit samenbrengen van boer en brouwer is een belangrijke pijler voor het slagen van het project.
Wat al gerealiseerd is en/of in volle opbouw is.
De bouw van de kleine mouterij is al volop bezig, de aankopen van alle machines zijn al grotendeels gedaan door ons bedrijf. Het gaat hier om een drum-mouterij met een capaciteit tussen 5 en 10 ton per batch, per week. Dit is groter dan de micromouterijen van 1 tot 2 ton maar veel kleiner dan de grote mouterijen van 80 tot 400 ton per batch. We geloven dat die 5 tot 10 ton een ideale hoeveelheid is zodat we ook nog kleine batches van oude graansoorten kunnen testen en verwerken enerzijds en toch een economisch rendabel verhaal kunnen bouwen anderzijds. Want net dat rendabel verhaal bouwen is in de context van de grote industriële spelers, gelet op de hoge arbeidskosten, een bijna onmogelijke opdracht zonder te duur te worden en zelf de markt uit te prijzen.
Initieel was het dan ook de bedoeling de mouterij enkel te bouwen voor de noden van onze distilleerderij en brouwerij, vandaar ook dat het niet meer dan logisch is dat alle investeringen in dat kader ook gedragen worden door ons. Om dit te realiseren hebben we in 2020 beslist de oude Aveve-site op de Boekhoutstraat 20 te Pepingen hiervoor aan te kopen. Daar zijn voldoende loodsen voor opslag, ruimte voor silo’s en ruimte voor de mouterij zelf, allemaal binnen bestaande gebouwen. Er is ook meer dan voldoende plaats voor het laden en lossen van vrachtwagens en/of traktors en is er zelfs een weegbrug aanwezig. Bovendien ligt de site ook in een gebied van economische activiteit. Na aanvraag van het nodige advies hieromtrend, zijn bijkomende aanvragen rond ruimtelijke ordening dan ook niet nodig geweest, .
Sinds 2020 zijn we dan ook volop bezig met de renovatie van de volledige site, nieuwe daken op de loodsen, nieuwe vloeren, verwarmingen, aanpassingen ivm voedselveiligheid. Intussen zijn ook de distilleerderij en de brouwerij al verhuisd naar deze site en operationeel sinds 2022 op deze locatie. Terwijl het aanvankelijk de bedoeling was om de site enkel te gebruiken voor de mouterij werd toch beslist om ook de andere bedrijfstakken hier onder te brengen. Dit om praktische redenen door minder vervoer en door personeel te kunnen inzetten over de verschillende takken heen maar vooral om energetische redenen. Met de stokerij produceren we in volle productie meer dan 2500 liter warm water aan +75°C per uur. We kunnen met het brouwen niet enkel dit water hergebruiken maar nog belangrijker, de energie (warmte) die in dit water zit. We merken dat we met het brouwen en het inmaishen voor de stokerij niet al die warmte verwerkt krijgen en daarom is het mouten op dezelfde locatie ook een belangrijk aspect om bij te dragen in een zo duurzaam mogelijk verhaal. Lokaal, duurzaam, het mogen geen marketingtermen worden maar moet een vanzelfsprekendheid zijn uit respect voor onze kinderen en kleinkinderen.
Betrokkenheid en connectie tussen landbouwer en brouwer faciliteren
In het Pajottenland zijn boeren en brouwers al jaren bezig met het opzetten van een granennetwerk om graan te telen om te brouwen. Vooral getrokken door brouwerij Drie Fonteinen dreigt dit werk door de financiële uitdagingen van de brouwerij nu helemaal verloren te gaan.
Het enthousiasme van de lokale landbouwers, de vele persaandacht en het in de kijker zetten van het Pajottenland zou met het stopzetten van dit netwerk een negatieve spiraal teweeg kunnen brengen. We geloven dat het ontsluiten van onze mouterij kan helpen die link tussen landbouwer en brouwer/stoker duurzamer te maken. Dit is de ontbrekende schakel waardoor de te grote transportkosten, door het mouten op 300 km afstand, vermeden kunnen worden. Kosten die zorgden voor een onoverbrugbare meerprijs die de consument niet (meer) wil betalen. Doelstelling is dus hiermee de lokale landbouwer en brouwer te ondersteunen, te verbinden en een extra afzetmarkt van unieke dranken te creëren.
In die context is het aantal partners van dit project maar een begin, bedoeling is net met dit project dat aantal partners fors uit te breiden naar de toekomst. Er zijn daarover ook al gesprekken met partners in andere Leader-gebieden.
Korte keten stimuleren
Een tweede doelstelling die daarbij aansluit is het promoten van de korte keten. Proef in je glas wat op het veld stond achter je deur. Het lijkt een romantisch beeld maar het is ook een doel waar we binnen het kader van duurzaamheid, lokale economie en tewerkstelling zeker aan willen werken.
Bovendien betrekken we de Pajotse consument in dit verhaal. Onze mouterij zal ook opgenomen worden in onze rondleidingen en ook andere brouwers kunnen met hun klanten de mouterij bezoeken.
Lokale economische activiteiten vergroten
Niet enkel de landbouwer kan hierdoor meerwaarde realiseren of de brouwer door unieke bieren op de markt te brengen maar ook de andere economische actoren van de streek varen hier beter bij. We denken dan vooral aan toerisme zowel naar bezoeken van de site als bij uitbreiding het hele Pajottenland. En laten we ook horeca niet vergeten die die unieke bieren (of distillaten) op hun kaart zetten. Zeker in ons Pajottenland dat al wereldberoemd is voor zijn lambiekbieren is de consument bereid een eerlijke prijs te betalen voor dit unieke vakmanschap. De gidsen spreken dan van ‘het is de reis waard’.
Oude graansoorten laten heropleven
Veel oude graansoorten zijn door de industrialisatie en het voortdurend streven naar rendement verdwenen. Laat ons die terug proberen te telen en verwerken, als brood maar ook als bier of whisky/jenever. Het is een deel erfgoed, cultuur die terugkomt. Dit zorgt niet alleen voor een verrijking van de bodem maar ook voor extra fierheid bij de boer om met deze gewassen aan de slag te mogen gaan. Zeker voor jonge boeren kan dit een extra motivatie zijn.
Het merk Pajottenland versterken
Pajottenland is een sterk merk. Maar zoals elk sterk merk heeft het unieke eigenschappen nodig die die rol nog versterken en ook daar kan de mouterij een rol in spelen. Die koppige Pajotters die zelf ook mouten, die zelf hun handen uit de mouwen steken om van wat ze telen ook zelf te verwerken tot 'Lekkers uit het Pajottenland'. De gelijknamige coöperatie die ooit in de schoot van Pajottenland+ is opgestart, zou dan nog nooit zo letterlijk genomen kunnen worden. Als we weten dat maar 5% van alle Belgische bieren met Belgisch graan gebrouwen wordt, dan is het zelf nog eens mouten in onze streek zeker een factor waar de markt, de consument, de toerist met geïnteresseerde blik naar zal kijken én van zal proeven. Een merk heeft zijn sterktes nodig en het Pajottenland heeft er veel maar de mouterij kan er nog eentje zijn die geen andere streek kan bieden.
Pepingen
Provincie Vlaams Brabant - Proefcentrum Pamel, Molenstraat 26
1760 Pamel-Roosdaal
België