Uitbouw van het regionaal voedseldistributieplatform - Foodsavers Midwest

De betrokken Midwest gemeenten kennen een uniek ecosysteem rond voeding. met o.a. een ruim arsenaal aan land -en tuinbouw, hoge scholen, groenten -en fruitveiling, ondernemerscentrum, innovatie lab, … waardoor voeding één van de speerpunten is in het strategische plan van de regio. DVV Midwest werkt rechtstreeks samen met de lokale besturen en hun OCMW ’s. OCMW ‘s bieden niet alleen financiële, administratieve of psychologische hulp maar ook materiële hulp aan burgers in kwetsbare levenssituaties en armoede. Voedselhulp maakt daar deel van uit. De lokale besturen en OCMW ‘s vinden een zware uitdaging in het blijvend inspelen op de groter wordende vraag en moeten tegelijk ook zoeken naar meer structurele oplossingen in de strijd tegen armoede. DVV Midwest wil de strijd aangaan met de voedseloverschotten op regionaal niveau. Het probleem is gekend: er worden heel veel voedseloverschotten weggegooid. Op hetzelfde moment zijn er heel wat mensen die zich in een kwetsbare positie bevinden en voedselhulp kunnen gebruiken. Met een regionaal voedseldistributieplatform als Foodsavers Midwest wordt een systeem uitgewerkt waarbij voedseloverschotten worden opgehaald, verzameld en herverdeeld. De herverdeling gebeurt via lokale voedsel verdeelorganisaties. In de toekomst kunnen ook overschotten worden verwerkt en vervolgens herverdeeld (bv via sociaal restaurant). Het VDP is nieuw voor de regio. Maar de inzet van vele kleine en grote initiatieven die voedseloverschotten inzamelen en verdelen onder mensen in armoede is dat niet. In de regio zijn vele sociale diensten en lokale vrijwilligersinitiatieven actief in de voedselhulp. Het nieuwe VDP wil dan ook versterkend en ontzorgend werken. In tegenstelling tot reguliere commerciële operatoren, waarvan het businessmodel voornamelijk gebaseerd is op financiële doelen, worden sociale organisaties die werken met voedseloverschotten gedreven door sociale en ecologische belangen. Binnen de werking van het VDP wordt gekeken naar de ecologische, sociale en economische waarde van de activiteiten rondom de voedseloverschotten. 1. De sociale waarde heeft betrekking op de mogelijkheid om bij te dragen aan de strijd tegen voedselarmoede, aan de opbouw van de eigenwaarde en de uitbouw van een verbonden netwerk voor de mensen in voedselonzekerheid (eindgebruikers) en de voedsel verdeelorganisaties. Voedselhulp kan een eerste, “veilige” ingang zijn voor maatschappelijke organisaties om in contact te komen met mensen in kwetsbare leefomstandigheden en om aan andere zaken te werken zoals eenzaamheid, het opbouwen van een sociaal netwerk, toegang tot andere activiteiten en ondersteuning. In de tussentijd wil het VDP maatschappelijke organisaties ondersteunen in hun werk om voedselhulp te bieden aan mensen in voedselonzekerheid. Door het opzetten van het VDP wordt de inzameling en distributie van voedseloverschotten beter georganiseerd en gecoördineerd en wordt er rekening gehouden met de regels rondom voedselhygiëne. Er is dus sprake van een professionalisering van de voedselhulpsector. Het kwantificeren en aantonen van sociale impact is een van de moeilijkste taken die er is. Het staat niet gelijk aan het simpelweg produceren van een winst- en verliescijfer. Om de waarde voor de maatschappij te beschrijven en een geldelijke waarde toe te kennen aan de impact, maken sociale ondernemingen gebruik van een hulpmiddel genaamd Social Return on Investment (SROI). Alexia Sabbe, onderzoeker bij VIVES University of Applied Sciences, heeft samen met het Social Value Engine Team (VK) berekend hoeveel maatschappelijke waarde de verschillende pilotprojecten en het FLAVOUR-project (=voorloper VDP/Foodsavers) als geheel genereerden. Ze was in staat om de sociale waarde uit te drukken in geld. Gemiddeld bracht elke euro die in het FLAVOUR project werd geïnvesteerd €11 op. Hieruit blijkt dat de verschillende initiatieven binnen FLAVOUR effectief zijn geweest en zorgden voor een maatschappelijke return. 2. De ecologische waarde heeft betrekking op het potentieel van de sector om CO2-uitstoot en voedselverspilling te verminderen en hergebruik voor menselijke consumptie aan te moedigen. Onderzoek toont aan dat wereldwijd een derde van al het voor menselijke consumptie geproduceerde voedsel verloren gaat. Dit gebeurt over de hele voedselketen, van boer tot consument. In absolute cijfers komt dit wereldwijd neer op meer dan een miljard ton voedsel per jaar. Met het VDP werken we eraan om eetbare voedselverliezen terug te winnen voor menselijke consumptie. Naar analogie van een collega-VDP in Kuurne, dat in 2 jaar 660.000 kilo voedsel heeft opgehaald en herverdeeld, verwachten we in de Midwest-regio op ecologische gebied minstens dezelfde waarde te creëren. Door de opstart van het VDP zal er een kilo registratie gebeuren van de opgehaalde en de herverdeelde kilo’s voedsel. Op dit moment zijn hier geen data over beschikbaar. Als test werd in april 2023 door de voedsel verdeel organisaties geregistreerd wat ze aan voedseloverschotten binnen kregen. 6 van de 10 organisaties registreerden in 1 maand 21.372 kg voedsel. 3. De economische waarde heeft betrekking op het creëren van werkgelegenheid voor werklozen. Het gaat over het ontdekken van de mogelijkheden om een economisch duurzame onderneming te creëren. Nu kunnen mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt (hierna: MmAtA), integreren in het werkveld met contracten die door de overheid ondersteund worden. Door deze contracten kunnen mensen die in het werkveld tegen hindernissen aanlopen opgeleid en ondersteund worden. Ondertussen werken ze binnen een sociale onderneming. De duur en voorwaarden van het contract zijn afhankelijk van de regeling waarmee elk individu ondersteund wordt. De Vlaamse overheid heeft een financieel kader gecreëerd om organisaties financieel te ondersteunen bij het in dienst nemen, opleiden en ondersteunen van MmAtA. Klanten en leveranciers Voor het VDP zijn de betrokken MIDWEST besturen en hun OCMW ’s de opdrachtgevers van het project. Vertrekkende vanuit de opdracht van het OCMW voor het bieden van materiële hulp voor hen die in nood zijn, door middel van o.a. voedselhulp. Volgens de cijfers van de POD Maatschappelijke Integratie zijn er in 2023 in de regio die binnen deze projectaanvraag gedekt wordt 2500 tal burgers in de betrokken gemeenten die dagelijks in voedselonzekerheid leven. Naar schatting een derde daarvan zijn alleenstaanden, een ander derde zijn kinderen. De directe klant van het VDP zijn de actueel 7 lokale voedsel verdeelorganisaties. Alle organisaties werken nauw met het OCMW samen in kader van het doorverwijzen van mensen in voedselonzekerheid. De voedsel verdeelorganisaties hebben zeer nauw contact met de mensen in voedselonzekerheid die hun directe klanten zijn. De organisaties capteren dus heel wat informatie die nuttig kan zijn in de algemene begeleiding en opvolging van de klanten binnen de OCMW diensten. Om de toegang tot verse en gezonde voedseloverschotten te verzekeren, gaat het VDP partnerschappen aan met een reeks leveranciers van voedseloverschotten: retailers, voedselbedrijven etc. Er wordt gewerkt met een mix aan schenkers. Door met het VDP te werken, bouwen leveranciers aan hun duurzaamheidsstrategie. Er wordt een efficiënt ophaalsysteem uitgedacht dat op een voedselveilige manier verloopt. Voor meer info zie de Kadernota en andere bijlages die als 'extra' documenten in bijlage werden toegevoegd.