Van dorpszaal naar huiskamer

RELEVANTIE
Dorpszalen in LEADER Kempen Oost ondervinden aanzienlijke uitdagingen. Deze zalen kampen vaak met verouderde infrastructuur, worden gerund door een ouder wordende groep vrijwilligers die moeite hebben om nieuwe krachten aan te trekken en hanteren een verouderd businessmodel met beperkte toekomstkansen. Uit bvb. gesprekken met Yves Vanroten, deskundige dorpsontwikkeling bij gemeente Mol, blijkt dat hun 10 dorpszalen er met dergelijke problemen te maken hebben. Dorpszalen spelen echter een cruciale rol als ontmoetingsplekken en zijn van vitaal belang voor de dorpsgemeenschappen. Het verdwijnen ervan zou niet alleen leiden tot een afname van activiteiten, maar ook tot een toename van eenzaamheid en een vermindering van de sociale cohesie in de dorpen.
Onze dorpsbewoners worden ook geconfronteerd met heel wat noden op vlak van voorzieningen: plekken waar laagdrempelig en ongeorganiseerde ontmoeting kan plaatsvinden, voorzieningen die verdwenen zijn en die op een andere manier georganiseerd moeten/kunnen worden, een nood aan een dienstenaanbod… Ze zoeken een plek, niet alleen fysiek maar ook binnen nieuwe vormen van samenwerking en (verdien)modellen waarin ze toekomstbestendig verankert kunnen worden. ‘Alleen’ staan ze immers niet sterk genoeg en bieden heel wat dorpen en buurten niet de schaalgrootte (en dus aantal inwoners) die nodig zijn om de kosten te verantwoorden.
De uitdagingen met betrekking tot dorpszalen en de behoeften van dorpsbewoners kunnen echter worden samengevoegd tot een kans. Dorpszalen kunnen dienen als locaties voor nieuwe samenwerkingsmodellen, een breder scala aan diensten en voorzieningen huisvesten, en fungeren als open huiskamers met een lage drempel voor bezoekers. Experimenten, zoals het dorpspuntenbeleid van de provincie Antwerpen, tonen aan dat er veel potentieel is om deze benadering toe te passen

PROJECTCONCEPT
We ontwikkelen een online toolbox als methode om beheerders van dorpszalen te coachen en professionaliseren binnen het project. We werken intensief met dorpszaalbeheerders van 3 zalen in een coachingstraject, waarbij de methode wordt ontwikkeld vanuit experimenten en praktijkervaring. We doorlopen verschillende stappen om toe te werken naar een nieuw toekomstgericht model waarbij de zaal een functie als ‘huiskamer’ opneemt waarbij de dorpszaal evolueert naar een laagdrempelige ontmoetingsplek met een uitgebreider aanbod en een gevoel van thuis en verbondenheid. Dit kan o.a. gerealiseerd worden door een hernieuwde inrichting en marketing van de zaal, door de realisatie van een buurtpunt… Hierbij hebben we aandacht voor een sterk businessconcept, gebaseerd op lokale samenwerking en multifunctioneel gebruik.
Tijdens het traject brengen we de drie gecoachte dorpszaalbeheerders samen om van elkaar te leren en ervaringen uit te wisselen. We verbinden hen met andere dorpszaalbeheerders in het LEADER-gebied, waardoor projectervaringen en -kennis worden verspreid en bijdraagt aan bewustwording en verandering. Uit contacten met gemeenten Mol en Oud-Turnhout blijkt interesse van diverse beheerdersgroepen voor het traject. Om een breed scala aan tools en kennis te ontwikkelen, houden we een oproep en selectieronde aan het begin van het project om 3 dorpszalen te selecteren met uiteenlopende problematiek en een sterke motivatie voor het traject. Niet-geselecteerde beheerdersgroepen worden uiteraard actief betrokken bij kennisuitwisseling zodat ook zij stappen kunnen zetten.