Lokale, duurzame eiwitproductie, -verwerking en -consumptie
De Vlaamse eiwitstrategie kadert binnen de Vlaamse voedselstrategie. Deze laatste werd door Vlaams minister voor Landbouw Jo Brouns voorgesteld om zo het voedselsysteem in Vlaanderen de komende jaren veerkrachtiger en innovatiever te maken. Deze eiwitstrategie is een ambitieus initiatief dat gericht is op een lokale, duurzame en gezonde eiwitproductie, -verwerking en -consumptie. Deze shift zal enorm veel kansen bieden op het vlak van milieu, welvaart en gezondheid. Zo is traditionele dierlijke eiwitproductie vaak zeer belastend voor het milieu, door de aanzienlijke uitstoot van broeikasgassen, landgebruik en waterverbruik. Door te investeren in onderzoek en innovatie wil de strategie de ontwikkeling en productie van duurzame en kwalitatief hoogwaardige eiwitbronnen stimuleren. Zo onderzoekt men of er lokaal soja geteeld kan worden zodat de soja in het huidige diervoeder verplaatst kan worden door lokaal geteelde soja of andere alternatieven. Daarnaast moedigt de Vlaamse eiwitstrategie ook de ontwikkeling en het gebruik van alternatieve eiwitbronnen aan, zoals insecten en microalgen. Om dit allemaal te realiseren is er een nauwe samenwerking tussen de verschillende partners noodzakelijk. Door gezamenlijke inspanningen, over de gehele eiwit voedselketen heen, is de transitie naar een duurzame eiwitvoorziening mogelijk. Tijdens de eerste netwerkdag eiwitten hadden de verschillende partners de tijd om hun ervaringen en opportuniteiten te delen met elkaar.
De Vlaamse eiwitstrategie is opgedeeld in zes thema’s, namelijk: duurzaam diervoeder, duurzame dierlijke productie, meer plantaardige eiwitten, meer nieuwe eiwitten, duurzame consumptie en meer productdiversiteit. In het totaal bevat het actieprogramma 76 acties die kaderen binnen deze thema’s. Hiervan zijn er 19 acties die via de relance oproep ‘realisatie eiwitstrategie’ in 2021 3,5 miljoen euro steun kregen van het Departement Landbouw en Visserij. Deze oproep was gericht op het creëren van nieuwe samenwerkingsverbanden om zo duurzame en gezonde eiwitten voor mens en dier, te verkrijgen. Op de terugkomdag in april kregen we te horen hoe ver de projecten staan.
Verschillende acties
Zeven van deze projecten zorgen voor meer nieuwe eiwitten. Hier gaan ze na of er alternatieve eiwitten gebruikt kunnen worden in voeding voor mens en dier. Ze testen het opkweken van insecten, microbiële eiwitten, microalgen etc. Daarnaast zijn er ook diverse projecten die zich richten op het hergebruik van reststromen van aardappelschillen of preiloof. Dit wil men dan gebruiken als alternatief in diervoeding. Op dit moment zijn de meeste acties lopende. Hou dus zeker de eiwitactieprogramma’s in het oog voor meer updates.
Drie projecten dragen bij aan de doelstelling rond duurzaam diervoeder. Hier gaat men bijvoorbeeld kijken of de ingevoerde soja voor het veevoeder kan vervangen worden door meer gras(klaver), luzerne en veldbonen te gebruiken. Op deze manier kan de ecologische voetafdruk van dierlijke eiwitten verlaagd worden. Ook bij deze projecten zijn er heel wat uitdagingen. Tijdens de netwerkdag deelden de verschillende partners hun ervaringen hierrond om zo tot mogelijke oplossingen te komen.
Tot slot richten negen projecten zich op het verbreden en verduurzamen van het aanbod van eiwitten voor consumenten. Door middel van nieuwe samenwerkingsverbanden, bewustwording en praktijkonderzoek worden producenten, consumenten en de tussenliggende schakels gestimuleerd om meer plantaardige eiwitgewassen en -producten te produceren, te verwerken, te verkopen en te consumeren. Eiwitten die in deze projecten aan bod komen zijn lokale soja, noten en peulvruchten zoals rode bonen, gele erwten en kikkererwten.
Heel wat van deze 19 relanceprojecten zijn nog in volle ontwikkeling. Wilt u hier graag meer over te weten komen? Neem dan zeker een kijkje in het eiwitactieprogramma.
Naast deze 19 relanceprojecten zijn er ook nog tal van andere projecten. Er zijn ook nog demonstratieprojecten zoals ‘Sojavrije varkens en kippen’, ‘ Potentieel voor eiwittransitie met
veldbonen van lokale teelt’ alsook ‘Bouwstenen voor de Vlaamse sojateelt-en keten’. Ook verschillende EIP-projecten dragen bij aan de eiwitstrategie, bijvoorbeeld de projecten KIPei, en KIK-LOVE, die zich focussen op het telen van kikkererwten. Het project Entomoponics gooit het dan weer over een andere boeg en gaat na of het haalbaar en rendabel is om insecten te kweken in glastuinbouw. Daarnaast zijn er nog heel wat andere projecten.
Mogelijkheden in het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid
Wilt u ook uw steentje bijdragen aan deze eiwittransitie naar meer lokale, duurzame eiwitten maar heeft u de relanceoproep gemist? Geen nood, in het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid zijn er verschillende mogelijkheden voorzien om deze shift naar meer lokale, duurzame eiwitproductie, -consumptie en -verwerking mee mogelijk te maken. Zo kan u VLIF-steun voor productieve investeringen aanvragen. Hierbij kan er bijvoorbeeld steun worden aangevraagd voor investeringen ter ondersteuning van de productie van eiwitgewassen maar ook voor duurzame stallen en de verwerking van dierlijke producten. Ook VLIF-steun voor innovatieve investeringen is mogelijk, mits het om een innovatie gaat die voor de eerste keer voorkomt in Vlaanderen in een bepaalde deelsector. Ook de interventie VLIF-steun voor omschakeling of opstart naar een toekomstgerichte duurzame ondernemingsstrategie en de maatregel VLIF-steun aan de agrovoedingssector behoren tot de steunmogelijkheden. Naast VLIF-steun is er ook steun voorzien in de vorm van ecoregelingen en agromilieuklimaatmaatregelen. Zo is er een ecoregeling die de teelt van éénjarige milieu-, klimaat- en biodiversiteitsvriendelijke teelten ondersteunt en een agromilieuklimaatmaatregel voor de meerjarige teelten. Voor heel wat eiwitteelten kan je hier een beroep op doen. Ook is er de ecoregeling voedermanagement bij rundvee die inzet op het toepassen van methaanreducerende voeders. Neem hier een kijkje voor de verschillende ecoregelingen. Naast VLIF-steun en steun onder de vorm van ecoregelingen kan u ook nog steun aanvragen voor een EIP-project. De oproep van EIP 2023 loopt nog tot en met 15 september 2023.